Alles Wat U Moet Weten Over Vulvair Eczeem en Huidziekten

Samenvatting

- Lichen sclerosus is een chronische aandoening van de huid en mucosa die vóórkomt in alle leeftijdsgroepen, vooral bij vrouwen, maar ook bij mannen. Lichen sclerosus uit zich met name aan de vulva, het perineum en het perianale gebied, maar kan ook extragenitaal voorkomen.

- De belangrijkste klacht bij lichen sclerosus is jeuk, maar ook een branderig gevoel, dyspareunie, dysurie en pijn bij defecatie worden gemeld.

- De etiologie van lichen sclerosus is grotendeels onbekend, wel zijn er aanwijzingen dat een genetische predispositie voor inflammatoire aandoeningen, immunologische constitutie, hormonale status en lokale factoren een rol spelen.

- Anogenitale lichen sclerosus gaat gepaard met een verhoogde kans op maligniteiten, waarvan het vulvaire plaveiselcelcarcinoom met een kans van ongeveer 5 de meest voorkomende is.

- Bij extragenitale lichen sclerosus of lichen sclerosus bij kinderen lijkt er geen verhoogd risico op maligniteiten te zijn.

- De basis van de huidige behandeling van lichen sclerosus wordt gevormd door sterk werkende lokale corticosteroïden. Meestal verloopt de aandoening met remissies en exacerbaties. Vanwege de kans op maligniteiten dienen patiënten te worden gecontroleerd om bij symptomen die hierop wijzen tijdig diagnostiek te verrichten.

Ned Tijdschr Geneeskd. 2007,151:1225-31

Altijd toegang tot alle publicaties van het NTVG?

Abonneer vandaag nog!

Neem het kennismakings­abonnement

€ 32,95 voor 12 weken!

Hoe ontstaat lichen sclerosus ?

De oorzaak is helaas nog onbekend. De bevinding dat de ziekte vaker voorkomt bij vrouwen en dat het vaker optreedt in de menopauze en vóór de puberteit suggereert dat geslachtshormonen mogelijk een rol spelen bij het ontstaan van de aandoening.
Ook wordt de aandoening vaak samen gezien met andere zogenaamde “auto-immuun ziekte” zoals diabetes mellitus (suikerziekte), systemische lupus erythematodes (SLE), vitiligo en sclerodermie. Het precieze verband is hierbij nog onduidelijk.

BIJ VROUWEN
De klachten zijn bij vrouwen ernstiger dan bij mannen. In het begin is de vulva (= het gebied rond de vagina-opening) rood en gezwollen. Later voelt de afwijkende huid wat verhard aan (= sclerose). Ook andere delen van de vulva vertoont afwijkingen, zo kunnen de kleine schaamlippen langzaam verdwijnen of kan de toegang tot de vagina strak worden en versmallen. Deze afwijkingen gaan meestal gepaard met veel jeuk en pijn. Vrijen is zeer pijnlijk. De aangedane huid is deels rood, deels glanzend, porcelein-wit. Er kunnen soms blaren en wondjes optreden. Donker gekleurde gebieden zijn soms ook te zien. Soms is het gebied rondom de anus ook aangetast met als gevolg pijnklachten bij de ontlasting.

BIJ MANNEN
Hierbij treden de karakteristieke afwijkingen op aan de eikel, de voorhuid en rondom de opening van de plasbuis. Door de chronische ontsteking kan de voorhuid vernauwen (zgn. “phimosis”) , hierdoor kan deze niet meer over de eikel kan worden teruggeschoven. Net als bij vrouwen kan in een later stadium (en soms tegelijkertijd) ook verhardingen ontstaan met wittige en bruine verkleuringen van het aangetaste gebied. De klachten van jeuk of pijn zijn vaak minder uitgesproken dan bij vrouwen.

Wat is erytrodermie ?

Erytrodermie betekent letterlijk “rode huid”. Dit is een bijzondere vorm van eczeem , waarbij de heftige ontstekingsreactie gepaard gaat met een massale verwijding van de bloedvaatjes in de huid. De GEHELE huid is rood, strak gepannen, warm, gezwollen, schilferend en erg jeukend. De patiënt voelt zich daarbij meestal ziek. Dit is een ernstige situatie, omdat door de bloedvatverwijding de patiënt veel vocht , eiwitten en mineralen dreigt te verliezen. Er bestaat een risico op uitdroging en acute nierfalen. Een patiënt met erytrodermie dient in een ziekenhuis te worden opgenomen en behandeld.

De aanleg om allergisch te reageren(= atopie) kan helaas niet worden behandeld. De behandeling is gericht om de symptomen van jeuk en eczeem te bestrijden. Atopisch eczeem kan dus niet worden genezen, een goede behandeling kan wel uw leven en/of dat van uw kind een stuk draaglijker maken. De keuze van behandelvorm is afhankelijk van de ernst, lokalisatie, en stadium van het eczeem, de aanwezigheid van complicaties en de leeftijd van de patiënt.

De behandeling van atopisch eczeem bestaat altijd uit 3 onderdelen:
A. Anti-eczeem behandeling
B. Huidverzorging
C. Beperken van allergene- en niet allergene prikkels

A. ANTI-ECZEEM BEHANDELING
Het anti-eczeem behandeling is afhankelijk van de ernst, lokalisatie, en stadium van het eczeem, de aanwezigheid van complicaties en de leeftijd van de patiënt. Er bestaan drie vormen: uitwendige behandeling (zalfjes), inwendige behandeling (pillen slikken) en lichttherapie.

1. Corticosteroïden. Deze stoffen remmen de ontsteking en de jeuk. Bestaat er een gering of matig ernstig eczeem, dan is gebruik van een zwak werkend corticosteroïd meestal voldoende. Wordt het eczeem ernstiger en chronischer dan kunnen sterker werkende corticosteroïden in een “pulsschema” worden gegeven. Een voorbeeld van een pulschema is 4 dagen in de week, achter elkaar, éénmaal daags aanbrengen en dan 3 dagen in de week, alleen een vette basiszalf. De sterkte van het corticosteroïd kan dan weer geleidelijk verminderd worden, zodra het eczeem rustiger wordt.
2. Teerzalven. Ook deze stoffen remmen de onsteking en de jeuk. Ze hebben als nadelen dat ze een sterke geur hebben en dat ze afgeven op kleding en beddengoed. De effectiviteit is echter minstens net zo goed als corticosteroïden. Voor intensieve teerzalftherapie is het soms nodig om patiënten voor een paar weken op te nemen in het ziekenhuis.
3. Bij infecties met bacteriën of schimmels kan men een desinfecterende, anti-bacteriële en/of anti-schimmelmiddel toevoegen. Voorbeelden zijn fusidinezuur, chlooorhexidine of betadinejodium.
4. De twee middelen tacrolimus en pimecrolimus werken ontstekingsremmend maar bevatten géén corticosteroïden. Bijwerkingen zoals het dunner worden van de huid zullen daarom met deze middelen niet optreden. Wel ontstaat er direct na het aanbrengen van deze stoffen een irritatie-reactie die echter voorbijgaand van aard is. Deze middelen kunnen zeer goed voor eczeem in het gezicht worden gebruikt.

Werkt zinkzalf tegen eczeem?

De volgende leefregels kunnen u helpen om allergene en niet-allergene (irriterende factoren) te helpen beperken

1.Irriterende factoren voorkomen

2. Voedingsmiddelen en eczeem

• Het vermijden van bepaalde voedingsmiddelen blijkt alleen zinvol bij kinderen onder de 5 jaar. Wanneer u merkt dat uw kind na inname van bepaalde voedingsmiddelen, zoals koemelk, kippeneiwit, vis of noten direct klachten krijgt van galbulten, darmkrampen, diarree of verergering van het eczeem, dan wordt een allergie op dit voedingsmiddel verdacht. Wanneer de klachten verdwijnen na het elimineren van deze voedingsmiddelen uit de voeding, dan is een allergie op dit middel waarschijnlijk aanwezig. Voor adviezen omtrent het uitvoeren van deze eliminatie-provocatietest kunt u het beste terecht bij de allergoloog.

3. Huisstofmijt reductie, saneringsadviezen

De onderstaande saneringsadviezen zijn vooral zinvol bij aangetoonde allergie op huisstofmijt. Oudere kinderen en volwassenen blijken daarbij het meest baat te hebben.

• Overdag ventileren slaapkamer (ramen openzetten), beddengoed openleggen.
• Gebruik als vloerbedekking geen tapijt in de slaap- of woonkamer, maar tegels, vinyl of laminaat.
• Het gebruik van allergeendichte hoezen voor matras, kussen en dekbed blijkt geen invloed te hebben op het beloop van het eczeem. Deze maatregel is alleen zinvol voor patiënten met klachten van verstopte neus, niezen en benauwdheid.
• Verminderen huidbacteriën (stafylokokken). Dit wordt aangeraden ook al zijn er klinisch geen tekenen van infectie. Door uw lichaam te wassen 1-3 X per week met een desinfecterende wasemulsie-of oplossing (bijv. Hibiscrub) kunt u de hoeveelheid Stafylokokken bacteriën op de huid verminderen.

5. Stress reductie

• Vermijd overmatige stress, en zoek voldoende ontspanning op.
• Ontspanningsoefeningen. Het is verstandig uw arts hulp te vragen indien er psychische problemen zijn. In sommige gevallen is de hulp van een psycholoog aan te bevelen.

Wat zijn de mogelijke complicaties van atopisch eczeem ?

Doordat de huidbarriére bij atopisch eczeem minder goed werkt en daardoor de huid vaak stuk is ontstaan er gemakkelijker infecties.

• Bacteriële infecties. Er ontstaat een plotselinge verergering van het eczeem, met pusvorming en korstjes. De roodheid en zwelling kan daarbij toenemen. In sommige gevallen kan er zelfs een erysipelas ontstaan. Bij atopisch eczeem spelen de Stafylokokken bacteriën een belangrijke rol. Het blijkt dat in 90% van de gevallen deze bacterie uit de huid van atopische patiënten is te kweken. Lees meer : Stafylokokken infecties van de huid
  
• Virus infecties. De meest beruchte is het “eczema herpeticum”. Dit betreft een infectie met het herpes simplex virus (HSV). Hierbij zien we snel uitbreidende heldere, later pussige blaasjes, die vaak in groepjes bij elkaar liggen, overgaand in korstjes en schaafwondjes. Bij een eerste infectie met HSV is er ook vaak koorts, algemeen onwelbevinden en gezwollen lymfeklieren.
• Andere minder ernstige complicaties zijn: puistjes (folliculitis), schimmelinfecties, wratten en waterwratten (mollusca).