Voor 16:00 besteld: dezelfde dag verzonden
Gratis verzending vanaf € 75
Klantenservice met jaren ervaring
Gratis sample bij je bestelling!
Blog

Alles wat je moet weten over het Hand-voetsyndroom bij huidaandoeningen

Beleid

Conservatieve behandeling Kies in de vroege fase van de ziekte (palpabele nodus, matige pijn) voor conservatieve behandeling. Wanneer pijn op de voorgrond staat, komen paracetamol of een NSAID als eerste in aanmerking.

Orthopedische zolen of fysiotherapie Helpt conservatieve behandeling onvoldoende, dan zijn orthopedische zolen of fysiotherapie de volgende stap. Deze middelen bestrijden de klachten symptomatisch en houden progressie van de ziekte niet tegen. 2 Op maat gemaakte zolen waarbij de nodus niet meer in het gewichtdragende vlak van de voet ligt, hebben de voorkeur. 3

Corticosteroïdinjecties als lokale medicatie worden niet aanbevolen omdat het effect bij Ledderhose niet is aangetoond.

Radiotherapie In een aantal kleine onderzoeken van matige kwaliteit is het effect aangetoond van radiotherapie bij ledderhosesyndroom [kader]. Diverse ziekenhuizen in Nederland passen deze therapie toe. Wanneer de klachten persisteren kunt u de patiënt voor deze behandeling doorverwijzen.

Chirurgie Wanneer er sprake is van lokale agressiviteit van de nodus (invasie van neuro-vasculaire structuren) en/of geen vermindering van de pijn waardoor de patiënt nauwelijks tot niet meer in staat is tot lopen en staan, is dat reden door te verwijzen naar de chirurg. Van de chirurgische behandelmogelijkheden laat totale fasciëctomie de beste resultaten zien, met een kans van 25% op een recidief. 2

Wat is aangetoond?

Er is geen gecontroleerd onderzoek gedaan naar de effectiviteit van orthopedische zolen en fysiotherapie bij het ledderhosesyndroom. Het beleid stoelt vooral op ervaring en consensus.

In artikelen met het advies om corticosteroïdinjecties toe te passen, is dit gedaan op basis van onderzoek bij patiënten met een contractuur van Dupuytren. Het gevonden effect bij Dupuytren wordt geëxtrapoleerd naar Ledderhose. 2 4 In één casereport is één patiënt met Ledderhose beschreven bij wie een corticosteroïdinjectie effectief was. 5 Dit is onvoldoende om corticosteroïd-injecties bij ledderhosesyndroom aan te bevelen.

Differentiële diagnose

Denk differentieeldiagnostisch aan andere aandoeningen die pijn in de voetzool veroorzaken. Fasciitis plantaris komt veel voor, hierbij zit de pijn onder de hiel. Ook bij calcaneodynie en tarsaletunnelsyndroom zit de pijn meer bij de hiel. Bij geen van deze drie diagnosen zijn er verhardingen in de peesplaat van de voet aanwezig.

Aandoeningen die noduli onder voet kunnen veroorzaken zijn lipomen, ganglioncysten, neurofibromen, dermatofibromen en granuloma annulare. 3 Andere, zeldzamere aandoeningen zijn maligniteiten, zoals sarcomen, Goedaardige fibromen zoals het calcificerend aponeurotisch fibroom, desmoplastisch fibroom of nodulaire fasciitis (nodular pseudosarcomatous fasciitis) treden meestal op bij jongere patiënten en zijn vaak groter. 3

Figuur | Ledderhose onder de voetzool

Ledderhosesyndroom of plantaire fibromatose

Ledderhosesyndroom (plantaire fibromatose) is een bindweefselverdikking van de fascia plantaris. Dit leidt tot de vorming van langzaam groeiende noduli onder de voet. Patiënten met pijnklachten en/of zwellingen en/of knobbels onder de voet kunnen deze ziekte hebben. Pijnstilling en orthopedische zolen zijn de eerste stap in de behandeling, verwijzing naar een orthopeed voor een chirurgische behandeling is de tweede stap.

Kernpunten

  • Ledderhosesyndroom (plantaire fibromatose) is een aandoening waarbij in de bindweefselplaat onder de voet (fascia plantaris) verhardingen optreden.
  • De aandoening kan pijnklachten geven en/of een knobbel in de voetzool, wat kan leiden tot problemen met het lopen. In zeldzame gevallen leidt de fibromatose tot contracturen van de tenen.
  • De eerste keuze van behandeling is conservatief, waarbij gekozen kan worden voor orthopedische zolen en pijnstilling met NSAID’s.
  • Bij aanhoudende en/of toenemende klachten kan verwijzing naar een orthopeed worden overwogen voor chirurgische behandeling

Wat kan je zelf doen?

  • Zorg voor een goede hygiëne door regelmatig de handen te wassen (zeker na toiletbezoek en voor het eten).
  • Zorg voor een goede verluchting van je huis.
  • Zorg ervoor dat je kind goed blijft drinken. Vermijd zure dranken (zoals sapjes), want dit kan pijn doen aan de blaasjes.
  • Zorg ervoor dat je kind rust krijgt, maar je kind mag wel naar buiten.
  • Als je kind zich goed genoeg voelt mag je kind naar school of naar de opvang.
  • Bij veel pijn en/of koorts kan je paracetamol geven.

Er bestaat geen specifieke medicatie voor hand-voet-mond ziekte. Voor de koorts en/of pijn kan paracetamol gegeven worden.

Na 1-2 weken is er een spontane genezing.

  • Veel minder drinken dan normaal (minder dan de helft van wat je kind gewoonlijk drinkt)
  • Als je kind erg ziek is
  • Als je kind suf wordt
  • Als je kind kreunt of blijft huilen

Verwijzen, preventie en voorlichting

Verwijzing is alleen geïndiceerd als de patiënt zeer veel (pijn)klachten of hinder ondervindt van de knobbel in de voetzool en wanneer een conservatieve behandeling niet volstaat.

Preventie van plantaire fibromatose is niet mogelijk omdat de oorzaak van de aandoening onbekend is. Voorlichting is gericht op informatie en uitleg aan de patiënt. De huisarts kan de patiënt inlichten dat de knobbel groter kan worden en dat er mogelijk contracturen van de tenen kunnen ontstaan. Wanneer functiebeperking van de voet optreedt, moet de patiënt terugkomen.

Van den Hout WJ, Eekhof JAH. Ledderhosesyndroom of plantaire fibromatose. Huisarts Wet 2019,62:DOI:10.1007/s12445-019-0096-9.

Deze bijdrage in de serie Kleine kwalen is een bewerkte versie van het hoofdstuk ‘Syndroom van Ledderhose/plantaire fibromiatose’ in het boek Kleine kwalen in de huisartsenpraktijk, onder redactie van Just Eekhof, Arie Knuistingh Neven, Sjoerd Bruggink, Marissa Scherptong-Engbers, Annemarije Kruis en Tobias Bonten, Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2018. Publicatie gebeurt met toestemming van de uitgever.

Voor 16:00 besteld: dezelfde dag verzonden
Gratis verzending vanaf € 75
Klantenservice met jaren ervaring
Gratis sample bij je bestelling!