Huiduitslag bij corona - Symptomen, oorzaken en behandeling

artikel

Op 15 juni 2020 zochten wij op een systematische manier in de databases Embase en PubMed, gebruikmakend van onder andere de zoektermen ‘SARS-CoV-2’, ‘covid-19’, ‘dermatology’, ‘skin, ‘rash’ en hieraan gerelateerde Mesh-termen. Op 30 september 2020 raadpleegden wij de covid-19-dossiers van het Journal of the American Academy of Dermatology en het Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology om onze zoekactie actueel te maken. De kenmerken van de gevonden artikelen staan in het supplement.

In dit artikel vatten wij de 5 belangrijkste huidafwijkingen bij covid-19 samen. Belangrijk om te vermelden is dat slechts een deel van de patiënten met huidafwijkingen die in de literatuur worden beschreven, daadwerkelijk getest is op SARS-CoV-2. Ook worden er regelmatig huidafwijkingen beschreven bij patiënten met weinig of geen symptomen van covid-19 bij wie geen diagnostiek is verricht.

Pseudo-‘chilblains’

Sinds de uitbraak van covid-19 zijn opvallend veel meldingen gedaan van huidafwijkingen die lijken op wintertenen (perniones, in de Engelstalige literatuur ‘chilblains’ genoemd).2 Daarbij gaat het voornamelijk om casuïstische mededelingen, patiëntenseries en 3 grotere observationele studies.1,3-7 Het huidbeeld kenmerkt zich door een vrij scherp begrensde, roodpaarse verkleuring en zwelling van de acra, gepaard gaande met jeuk (figuur 2). Hoewel tot de gebruikelijke wintertenen passen bij de koude maanden, is de huidafwijking bij covid-19-patiënten juist in de warme lente- en zomermaanden gezien en verdwijnt deze spontaan binnen enkele weken.

Aan het begin van de covid-19-pandemie heeft de American Association of Dermatology (AAD) een internationale patiëntenregistratie opgezet om te inventariseren welke huidafwijkingen voorkomen bij covid-19-patiënten.8 De grootste serie van patiënten met pseudo-chilblains is afkomstig uit deze registratie en beslaat patiënten uit 31 landen.1 Van de 682 patiënten met bewezen covid-19 – of een vermoeden daarvan – bij wie huidafwijkingen optraden, hadden er 422 (62%) pseudo-chilblains. Dit waren vooral jonge patiënten (mediane leeftijd: 35 jaar, interkwartielafstand: 22-59) met een blanco voorgeschiedenis bij wie het ziektebeloop niet ernstig was. Bij slechts 7% van de patiënten met wintertenen werd de SARS-CoV-2-infectie aangetoond met laboratoriumonderzoek (PCR of serologie) en bij 19% verliep de infectie – behoudens de pseudo-chilblains – asymptomatisch. Patiënten die wel andere symptomen hadden, gaven aan dat zij last hadden van hoesten (35%), koorts (35%), dyspneu (29%), keelpijn (26%) en hoofdpijn (23%). Meestal (48%) traden de pseudo-chilblains later op dan de andere symptomen, bij een deel van de patiënten gebeurde dit eerder (16%) of tegelijkertijd (10%). De huidafwijkingen persisteerden gemiddeld 2 weken en gingen niet zelden gepaard met (brandende) pijn (71%) en jeuk (36%).

Huiduitslag

Een huiduitslag is een term die gebruikt om een plotselinge afwijking van de huid aan te geven die gepaard gaat met roodheid, vlekken of bulten. Een huiduitslag kan met of zonder jeuk-of pijnklachten gepaard gaan. Een huiduitslag op zich is geen ziekte of diagnose maar een symptoom. Het is de taak van de dermatoloog om uit te zoeken welke mogelijk oorzaken er kunnen zijn voor het ontstaan van de huiduitslag.

Een huiduitslag is een plots verschijnen van rode, roze of paarsrode bultjes of vlekjes op een bepaalde lichaamsdeel (bijv. het gezicht of de handen) of over grotere delen van het lichaam. Wanneer de gehele huid rood is spreken we ook wel van erytrodermie. Een huiduitslag kan gepaard gaan met jeuk, pijn, branderigheid of soms met gevoelens van onwelbevinden, ziek –zijn en (hoge) koorts.

Wat gebeurt er in het lichaam?

Amerikaans onderzoek heeft onlangs aangetoond wat er precies aan de hand is in het lichaam van patiënten met long covid. De onderzoekers bemerkten namelijk een lager gehalte aan het cortisolhormoon en veel uitgeputte T-cellen in hun bloed. Wel is voor dit onderzoek nog verificatie nodig van andere onafhankelijke wetenschappers.

Het hormoon cortisol regelt vele verschillende lichaamsprocessen: het helpt fysieke en mentale stress onder controle te houden, het remt ontstekingen, regelt het glucosegehalte enzovoort. Bij personen met long covid ziet men lage gehaltes aan dit cortisolhormoon. Veelvoorkomende symptomen van de aandoening, zoals vermoeidheid en concentratieproblemen zijn daar een gevolg van.

Het hoge gehalte aan uitgeputte T-cellen betekent volgens de onderzoekers dat patiënten tegen ziekmakers aan het vechten zijn, bijvoorbeeld tegen een restant van het coronavirus of slapende virussen die opnieuw geactiveerd werden. Dat aanhoudend vechten leidt tot chronische ontstekingsreacties. Die reacties staan in verband met vele long-covidsymptomen.