Nieuw Medicijn Voor Huidkanker - Doorbraak in Behandelingen

Ontdekking over hoe kankercellen immuunrespons ontwijken leidt tot nieuwe benadering behandeling

"De a-UPR is al ingeschakeld, maar hij staat op een laag pitje, in veel borstkankercellen", zei Shapiro. "Het blijkt dat deze signaalweg de kankercellen er voor behoedt gedood te worden door geneesmiddelen tegen kanker."

"Omdat deze signaalweg al aan staat in kankercellen, is het voor ons gemakkelijk om hem te overactiveren, om de borstkankercellen over te schakelen naar een dodelijke modus", zei gegradueerd student Darjan Duraki, die samen met een andere UIUC-student, Matthew Boudreau, hoofdauteur was van de studie over ErSo.

Shapiro en een collega identificeerden in 2014 voor het eerst de a-UPR-signaalweg en meldden toen de ontwikkeling van een chemische verbinding die de signaalweg in overdrive duwde, om zo selectief de borstkankercellen te doden die de estrogeenreceptor bevatten.

Dat oorspronkelijke middel verhinderde de borstkankercellen wel van te groeien, maar het doodde hen niet snel en het had bovendien ongewenste bijverschijnselen.

Hoop voor de toekomst

Intussen zijn er enkele veelbelovende resultaten van dierproeven gepubliceerd. Tijdens een studie die in 2018 in het tijdschrift Molecular Therapy is verschenen, pasten onderzoekers een combinatie van een mRNA-vaccin en een monoklonaal antilichaam toe om de tumor-bestrijdende activiteit bij de behandeling van ‘triple-negatieve’ borstkanker (TNBC) te versterken. TNBC is een berucht agressieve vorm van borstkanker, met veel uitzaaiingen en een slechte prognose. De onderzoekers ontdekten dat muizen die de gecombineerde behandeling hadden ontvangen, een duidelijk sterkere immuunrespons tegen de tumorcellen vertoonden dan muizen die alleen het vaccin of het monoklonale antilichaam toegediend hadden gekregen. En uit een studie die in 2019 in het tijdschrift ACS Nano is verschenen, bleek dat bij muizen met maligne lymfoom (lymfeklierkanker) die een mRNA-vaccin in combinatie met een checkpoint-remmer kregen toegediend, een aanzienlijke vermindering van de tumorgroei optrad en dat bij veertig procent van de proefdieren de tumor zelfs helemaal verdween.

Mochten dit soort mRNA-vaccins inderdaad een grote werkzaamheid vertonen, dan hopen artsen en onderzoekers dat ze uiteindelijk vaccins tegen specifieke kankersoorten kunnen ontwikkelen, de terugkeer van kankercellen kunnen voorkomen en misschien zelfs het optreden van kankers bij mensen die er aanleg voor hebben helemaal kunnen voorkomen. “Ik denk dat dit voor oncologen een nieuwe pijl op hun boog kan zijn, waarmee ze hun patiënten meer kans kunnen geven,” zegt Cooke. “En als preventieve kankervaccins goed zouden blijken te werken, dan zou kanker zelfs een vermijdbare ziekte kunnen worden.”

Intussen gelooft Molly Cassidy heilig in de kracht van mRNA-vaccins tegen agressieve vormen van kanker. Ze voelt zich momenteel uitstekend en geniet van haar leven als moeder en huisvrouw, samen met haar 3-jarige zoontje, haar man en haar stiefkinderen. “Mijn dokter wil nog niet zeggen dat ik genezen ben, maar ze is heel erg tevreden over mijn ontwikkeling,” zegt Cassidy. “Deze behandeling heeft mijn leven gered en ik ben mijn artsen ongelooflijk dankbaar.”

Nieuwe behandelingen tegen kanker dankzij mRNA-vaccins

Door de COVID-19-pandemie zijn mRNA-vaccins in de schijnwerpers komen te staan. Maar de nieuwe technologie kan ook een krachtig wapen tegen moeilijk behandelbare soorten kanker zijn.

Toen het grote publiek voor het eerst met de vaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna kennismaakte, leek de mRNA-technologie achter deze middelen nog op pure sciencefiction. Maar hoewel de mRNA-benadering op ons tamelijk revolutionair overkomt, hadden onderzoekers al lang vóór de coronavirus-pandemie mRNA-vaccins tegen alle mogelijke vormen van kanker, auto-immuunziekten en aandoeningen als multiple sclerose ontwikkeld. Ook waren mRNA-vaccins al ingezet tegen andere infectieziekten, zoals het respiratoir syncytieel virus. “Het is geen nieuw idee: wat COVID-19 ons heeft laten zien, is dat mRNA-vaccins een veilige en werkzame technologie voor miljoen mensen kan zijn,” zegt Daniel Anderson, vooraanstaand expert op het gebied van nanogeneeskunde en biomaterialen aan het Massachusetts Institute of Technology en lid van het Koch Institute for Integrative Cancer Research.

Momenteel worden twee mRNA-geneesmiddelen tegen verschillende vormen van kanker getest in Fase I- en Fase II-onderzoeken. Voor het ene worden vrijwilligers geworven, terwijl het andere al wordt getest op veiligheid, verdraagbaarheid en werkzaamheid. Tot de typen kanker waartegen ze kunnen worden ingezet, behoren melanoom, niet-kleincellige longkankers, darmkankers, borstkanker, eierstokkanker en alvleesklierkanker.

Nieuw middel maakt korte metten met borstkanker en uitzaaiingen bij muizen

Een nieuwe benadering voor de behandeling van borstkanker doodt 95 tot 100 procent van de kankercellen in muismodellen van menselijke estrogeenreceptor-positieve borstkankers, de meest voorkomende vorm van borstkanker. Het nieuw ontwikkelde middel, ErSo, doet zelfs grote tumoren krimpen tot niveaus die niet meer te detecteren zijn. Ook de meeste uitzaaiingen in de longen, beenderen en lever werden snel vernietigd, terwijl uitzaaiingen in de hersenen opvallend inkrompen. De chemiereus Bayer heeft de licentie voor het middel gekocht en gaat onderzoeken of het getest kan worden op mensen.

"Zelfs als enkele borstkankercellen toch overleven, en het mogelijk maken dat de tumoren opnieuw gaan groeien in de loop van enkele maanden, blijven de opnieuw gegroeide tumoren gevoelig voor een behandeling met ErSo", zei professor biochemie David Shapiro van de University of Illinois at Urbana-Champaign (UIUC), een van de auteurs van de studie over het middel.

Hoe kan Doktr je helpen?

Via de Doktr-app spreek je snel met een erkende huisarts via video, zonder afspraak. De huisartsen kunnen je helpen met begeleiding en beoordeling van de symptomen. Indien nodig kunnen ze je doorverwijzen voor verder onderzoek en eventuele behandeling.

• Waar op het lichaam krijg je het vaakst huidkanker?

Als het vermoeden bestaat dat de kanker is uitgezaaid, wordt meestal een operatie uitgevoerd om de tumor te verwijderen. Meer onderzoeken en soms meer operaties kunnen nodig zijn om ervoor te zorgen dat er geen kanker achterblijft.

Hieronder volgen enkele voorbeelden van dergelijke onderzoeken en operaties:

• Uitgebreide excisie. Hierbij wordt een nieuwe operatie uitgevoerd in het gebied waar de kanker al is verwijderd, waarbij de chirurg meer van het gezonde weefsel wegsnijdt rond het gebied waar de kanker zich bevond.
• Operatie van de schildwachtklier. De lymfeklier die als eerste wordt bereikt door kankercellen die zich door het lichaam verspreiden, wordt de schildwachtklier genoemd en wordt vaak verwijderd tijdens een uitgebreide excisie. De klier wordt dan onderzocht om te zien of de kanker zich daar al dan niet heeft uitgezaaid.
• Lymfeklieroperatie. Als uit de schildwachtklieroperatie blijkt dat de kanker is uitgezaaid naar de lymfeklieren, wordt een operatie uitgevoerd om meer lymfeklieren te verwijderen.
• Een PET-scan en gecomputeriseerde tomografie (CT-scan) worden uitgevoerd om na te gaan of de kanker is uitgezaaid naar andere delen van het lichaam. ‘PET’ staat voor ‘positron emissie tomografie’ en houdt in dat eerst een soort glucose gekoppeld aan een radioactieve stof rechtstreeks in de bloedbaan wordt geïnjecteerd. De lichaamscellen nemen de radioactief gemerkte glucose op alsof het gewone glucose is. Met behulp van röntgenstralen kunnen kankercellen vervolgens zichtbaar worden gemaakt, waar ze zich ook in het lichaam bevinden, omdat kankercellen meer glucose nodig hebben dan normale cellen en daarom meer radioactiviteit afgeven.