Bacteriofagen en Eczeem - Een Innovatieve Behandeling voor Huidproblemen

Warum werden Phagen jetzt auch in Westeuropa wieder interessant ?

Das Wissen über Phagen ist mit der EU-Osterweiterung wieder in den Westen gelangt. Der Handlungsdruck durch wirkungslose Antibiotika nimmt auf bedrohliche Weise zu. Und: Durch den Fortschritt der Gentechnik können Phagen noch wirksamer werden. Erst im Mai 2019 zeigte das die spektakuläre Heilung einer Lungenpatientin, die vom Tod durch multiresistente Keime bedroht war.

Dieses Geschäftsmodell lässt sich auf Phagen nicht anwenden. Anders als Antibiotika wirken Phagen spezifisch, je nach Art immer nur gegen eine Bakteriengruppe. Forscher müssen also zuerst die Phagen suchen und finden, die zum individuellen Abstrich eines Patienten passen. Zudem muss ausgeschlossen werden, dass die Phagen unerwünschte Eigenschaften mitbringen. Manche können Gifte produzieren oder sich ins Erbgut von Bakterien einbauen. Diese sind als Therapiephagen nicht geeignet.

Groeiambities én zorgen dat het leuk blijft

De ambitie van Micreos is om zelfstandig zo snel mogelijk verder te groeien, waar nodig met partners in marketing en distributie. Ter versterking van de research is dit jaar een vestiging in Zürich geopend. Om straks ook de grootste markt ter wereld te kunnen bedienen staat voor dit najaar de oprichting van Micreos USA gepland. Om dat allemaal te kunnen financieren heeft Micreos dit jaar een financieringsronde van 30 miljoen euro succesvol afgerond.

Blijft er ruimte voor HAMAPASAP als Micreos nog veel groter groeit? "Absoluut! In mijn tijd in Japan heb ik geleerd dat een van de belangrijkste succesfactoren bij het ondernemen is dat je de goede mensen om je heen kiest. En een van de voorrechten die ik mezelf als oprichter van het bedrijf gun is daarop te sturen en te zorgen dat er ruimte blijft voor ons leitmotiv. Dat vraagt speciale aandacht en daar ben ik dagelijks mee bezig. Weinig geeft meer voldoening dan een bedrijf te bouwen en tegelijk zoveel mogelijk mensen te helpen."

Fagen: natuurlijke vijanden van bacteriën die helpen bij huidaandoeningen

De Staphylococcus aureus is een akelig beestje. Deze bacterie speelt een kwalijke rol bij allerlei chronische huidaandoeningen zoals eczeem, acne en psoriasis. Hoe pak je deze bacterie aan zonder dat je tegelijkertijd alle goede bacteriën doodt die belangrijk zijn voor onze gezondheid? En hoe bestrijd je de MRSA-variant, beter bekend als de ziekenhuisbacterie of de 'superbug', die resistent is tegen de meeste antibiotica en daarom zelfs dodelijk kan zijn? Micreos keek het kunstje af van bacteriofagen - letterlijk: bacterie-etende virussen - die al miljarden jaren de natuurlijke vijanden van bacteriën zijn.

"Ons aha-moment kwam toen we ontrafeld hadden hoe fagen bacteriën doden", zegt CEO Mark Offerhaus. "Met dat inzicht kunnen we voor het eerst een alternatief bieden voor antibiotica dat selectief is en waartegen geen resistentie verwacht wordt."

Micreos is in veel opzichten geen gewoon biotechbedrijf. Dat begint al bij de achtergrond van oprichter en CEO Mark Offerhaus. Na een rechtenstudie in Leiden vertrok hij voor ING naar Japan. "Dat was een fantastische tijd waarin ik betrokken was bij de bouw van een levensverzekeringsbedrijf in een totaal andere cultuur. Van mijn mentor daar heb ik geleerd wat ondernemen is, hoe je besluiten neemt, hoe je tegelijk ontzettend veel plezier én succes kunt hebben."

De jaren in Japan wakkerden bij Offerhaus ook de wil aan om een positieve bijdrage aan de wereld te leveren. Na terugkeer in Nederland verruilt hij de financiële wereld voor die van de biotechnologie. Het mooie van de biotechnologie is dat veel mensen intrinsiek gemotiveerd zijn door de behoefte om zinvolle bijdrage te leveren. Het is ook een kruispunt van veel verschillende wegen: innovatie en technologie, maar ook: mensen en zaken, communicatie en planning. Voor mij werd het credo: denken, durven doen. De problematiek van antibiotica-resistentie kondigde zich in die tijd al aan, en zo raakte ik in dit domein terecht.

Waar wordt de behandeling met bacteriofagen toegepast?

Op dit moment worden bacteriofagen niet toegepast bij de behandeling van taaislijmziekte: bacteriofagen zijn geen behandeloptie in Nederland. Ze zijn ontdekt als behandeling rond 1915 in o.a. Parijs. Bacteriofagen werden verder ontwikkeld en gebruikt in landen van de toenmalige Sovjet-Unie, omdat daar jarenlang geen toegang was tot antibiotica. Het behandelen van mensen met bacteriofagen vindt inmiddels nog plaats in met name Georgië en Polen. Er zijn verschillende succesverhalen van mensen die naar die landen zijn afgereisd om van een hardnekkige bacterie af te komen. Maar er zijn ook verhalen waarbij bacteriofagen niet hebben geholpen.

Over de werking van bacteriofagen bij mensen met CF is nog weinig bekend. Er is met name veel ervaring met bacteriofagen voor het bestrijden van infecties in de darm, de blaas, op de huid en in de keel. Bacteriofagen worden vaak via een drankje ingenomen, waarna ze via de darm worden opgenomen. Maar ze kunnen ook worden verneveld Vernevelen - een manier waarop medicijnen kunnen worden ingenomen. De medicijnen zijn opgelost in een vloeistof, een apparaat zet dat om in nevel. Met behulp van een mondstuk of masker kan de nevel worden ingeademd. . Hoe goed gaat dat, en hoe goed komen ze dan in de longen? Dat wordt nog onderzocht. Daarnaast hebben mensen met CF vaak last van meerdere en agressieve bacteriën waardoor het nog lastiger is om deze te bestrijden.

In 2021 heeft de Amerikaanse CF Foundation 5 miljoen dollar subsidie verstrekt om een onderzoek met bacteriofagen te starten bij mensen met CF. De resultaten van dit onderzoek, bij 36 mensen met CF, worden in de tweede helft van 2022 verwacht.

Een nieuwe behandelmethode wordt in het Westen pas goedgekeurd als er grote studies naar gedaan zijn, om zeker te weten dat het veilig en effectief genoeg is.

Krankheiten & Beschwerden

Bakteriophagen zeigen allerdings nicht nur positive Wirkungen. Einige schwere Infektionskrankheiten brechen nur unter der Mitwirkung von Phagen aus. So wird die Diphtherie durch das Bakterium Corynebacterium diphtheriae ausgelöst. Jedoch kann die Erkrankung nur ausbrechen, wenn Corynebacterium diphtheriae auch gleichzeitig mit Bakteriophagen infiziert ist. Nach der Infektion mit Phagen erzeugen diese Bakterien das charakteristische Toxin, welches die schweren, teils lebensgefährlichen Symptome hervorruft.

Die Erkrankung beginnt mit Anzeichen wie Schluckbeschwerden, Abgeschlagenheit, Übelkeit und Bauchschmerzen. Auf den Mandeln zeigt sich ein weißer Belag, der faulig süßlich riecht. Häufig kommt es zu Komplikationen wie Lungenentzündungen oder Herzmuskelentzündungen, die tödlich enden können.

Auch die Cholera wird durch ein mit Bakteriophagen infiziertes Bakterium mit dem Namen Vibrio cholerae verursacht.