Zonnebrandcrème die vriendelijk is voor het koraal - Feiten en Keuzegids

Wat doet zonnebrand met koraalriffen of het leven in de zee?

Heel veel zonnebrand verdwijnt via het (douche)water uiteindelijk in de zee. Zelfs als je niet aan zee op vakantie bent geweest! Net zoals chemische filters in ons lichaam voor problemen kunnen zorgen, hebben ze ook een negatief effect op vissen, koralen en alle leven in zee. En dat krijg je ooit terug op je eigen bord als je vis eet.

Chemische filters als oxybenzone en octinoxate tasten de afweer van het koraal aan. Koraalriffen zijn levende organismen. Als hun immuunsysteem verzwakt, zijn ze minder bestand tegen infecties, verontreiniging, temperatuurverschillen en verzuring van het zeewater.

Synthetische stoffen uit zonnebrand doen, bij aanraking met water, het koraal verbleken en zorgen ervoor dat riffen minder groeien of afsterven. Ze creëren zombie-achtige riffen waar niet veel leven meer mogelijk is.

Hawaii verbiedt daarom sinds 2021 het gebruik van zonnebrand met oxybenzone of octinoxate.
In Palau zijn crèmes met oxybenzone, octocrylene en 4-methyl-benzylidene camphor verboden.

Koraalvriendelijke of 'Reef Safe' zonnecrème mag dus géén oxybenzone (benzophenone-3) en octinoxate (ethylhexyl methoxycinnamate) bevatten, maar ook geen nanodeeltjes van zinkoxide of titaniumdioxide.

Waar op letten als je een koraalvriendelijke zonnebrand zoekt?

Kies zonbescherming met een onschuldige formule van biologische ingrediënten.

Lees de labels en vermijd:

• Oxybenzone
• Octinoxate
• Butyl methoxydibenzoylmethane
• Phenylbenzimidazole sulfonic acid
• Benzophenone-3
• Octocrylene en
• Ethylhexyl methoxycinnamate

Maar let ook op:

• Linalool
• Limonene
• Benzyl alcohol
• Citronellol
• Benzyl silate
• Geraniol

Dit zijn geurstoffen en parfums die voor irritatie kunnen zorgen, in het bijzonder als je een gevoelige huid hebt.

Koraalvriendelijke zonnebrandcrème beschermt nog beter

Een nieuwe, koraalvriendelijke zonnebrandcrème, gebaseerd op lange polymeren, blijkt de huid nog beter tegen uv-licht te beschermen dan de gebruikelijke smeersels. Bij muizen in elk geval.

‘Ga je de zon in? Vergeet dan niet te smeren!’ De oproep om je huid te beschermen tegen een overmaat aan zonlicht lijkt elk jaar luider te klinken. Dat is niet voor niks: een te hoge dosis uv-straling kan huidcellen beschadigen en op langere termijn huidkanker veroorzaken.

Wie met zonnebrandcrème op de zee in gaat, beschadigt echter weer iets anders, namelijk algen en koraal. Dit komt door stoffen als avobenzone en met name oxybenzone, die in de crèmes zitten en als uv-filter dienen. Om die reden zijn onderzoekers al een tijdje op zoek naar koraalvriendelijke alternatieven.

Chemische filters versus minerale filters

Een groot deel van het aanbod aan zonnebrand kan je al schrappen door te kiezen voor minerale of fysische filters. Dit zijn natuurlijke stoffen die een laagje op je huid leggen dat UV-stralen weerkaatst.

Chemische UV-filters smeer je in en moet je even laten intrekken voor ze je beschermen tegen de zon. Deze synthetische stoffen kunnen voor huidirritaties zorgen. Wetenschappelijk onderzoek heeft ook aangetoond dat deze stoffen in je bloed terechtkomen waar ze o.a. hormoonverstorend kunnen werken of andere gevolgen kunnen hebben voor je gezondheid.

Minerale of fysische filters zijn doorgaans veiliger. Het enige nadeel van minerale filters is dat ze een witte waas op je huid geven. Dit maakt dat mensen wat terughoudender zijn om deze producten te gebruiken.

Verschillende merken hebben hier wel een oplossing voor gevonden. Ze verknippen de minerale filters zoals zinkoxide of titanium dioxide in kleine stukjes of nanodeeltjes. Dit vermindert de witte waas, maar langs de andere kant kunnen de nanodeeltjes wél weer door de huid in het lichaam dringen. Om dit te voorkomen, worden de nanodeeltjes soms gecoat of van een doorzichtig laagje voorzien, wat de deeltjes groter maakt. Bij aanraking met het oppervlaktewater komt deze coating echter los en kunnen de deeltjes alsnog in koraalriffen sijpelen. Zoek dus best naar zonneproducten met non nano of niet gecoate minerale filters.

Vermijd sowieso zonneproducten met veel titaniumdioxide. Deze minerale filter is niet biologisch afbreekbaar en blijkt in warm zeewater te reageren tot waterstofperoxide, wat schadelijk is voor alle zeeleven.

Niet elke zonnebrandcrème met minerale filters is dus ook meteen koraal- of milieuvriendelijk.

Hoe zonnebrandcreme duurzaam gebruiken

- Naast het kiezen van de juiste zonnecrème kan je ook steevast kiezen om geen zonneproducten in sprays te gebruiken. Sprays lijken een praktische en kindvriendelijke optie, maar door het verstuiven, krijg je meer product binnen dan dat je gewoon crème op je huid smeert. Ook zou je met een spray eigenlijk te weinig product smeren om voldoende beschermd te zijn tegen UV-stralen.

Wil je toch een spray gebruiken, doe hem dan binnenshuis al op en ga niet staan sprayen op het strand. Op die manier komt er meer product op het strand en in zee terecht.

- Smeer voldoende. Een dikke laag zonnemelk is overbodig, maar zorg wel dat je je zonnebrand goed uitsmeert. Vergeet ook je neusbrug, oren, oogleden, handen en voeten en de achterkant van je benen niet.

- Smeer regelmatig: als je de hele dag buiten bent, kan je best om de twee uur opnieuw zonnebrandcrème aanbrengen

- Blijf op het heetst van de dag uit de zon (tussen 11 en 15u) en draag ook een zonnebril en/of hoed als extra bescherming.

- Denk ook eens aan zonbeschermende kleding. Zeker voor kinderen is zo'n UV-shirt of zwempakje een oplossing. En het scheelt weer een paar armen en een rug die je niet moet insmeren bij je kleine spring-in-'t-veld.

- Kijk ook eens of de verpakking van je zonneproducten ecologisch is. Het merendeel zit nog in plastic flessen. Gelukkig zie je ook hier meer duurzame en ecologische verpakkingen zoals zonnebrand sticks in een kartonnen koker of crèmes in aluminium potjes.