Hoe snel kan huidkanker zich ontwikkelen?

4 tips voor zelfonderzoek naar huidkanker

“Als dermatoloog doe ik niet anders dan de hele dag naar huidplekjes kijken. Voor mij is het dus makkelijk praten, want mijn oog is getraind op het snel herkennen van de vreemde eend in de bijt.” Dermatoloog Jan-Gert geeft je tips die hij mensen in de spreekkamer ook geeft.

1. Bekijk je lichaam eens per 3 maanden

Kom je vaak in de zon, ben je als kind regelmatig verbrand, heb je een lichte huid of heb je wel eens afwijkende huidplekjes gehad? Bekijk dan eens per 3 maanden kritisch je lichaam. Controleer of er nieuwe plekken bij gekomen zijn of dat bestaande plekken zijn veranderd. Als je een donkere huid hebt of altijd goed hebt gesmeerd met zonnebrand is regelmatige zelfcontrole minder nodig.

3. Controleer op ruwe bultjes, wondjes en bruine plekken

Let bij de controle vooral op de volgende plekken:

• nieuw ontstane rood-roze bultjes, soms met een ruwe korst erop
• wondjes die niet goed genezen
• bruine moedervlekken of bultjes die van vorm veranderen of meerdere kleuren krijgen (zoals bruin, zwart, rood, paars, blauw)
• nieuw ontstane ‘moedervlekken’ als je ouder bent dan 40 jaar

4. Ga op tijd naar je huisarts!

Misschien wel de belangrijkste tip: heb je verdachte plekjes of twijfel je, bezoek dan je huisarts of behandelend dermatoloog.

Huidkanker is vaak goed te behandelen, mits je er op tijd bij bent. Ga daarom naar de huisarts wanneer je huidkanker denkt te herkennen. Met een verwijzing van je huisarts kun je op korte termijn, meestal binnen een week, terecht bij DC Klinieken Groningen, Almere, Den Haag, Lairesse (Amsterdam) of Voorschoten. Maak op deze pagina een afspraak.

Melanoom

Melanoom is een vorm van huidkanker die ontstaat in de pigmentcellen. Het LUMC is gespecialiseerd in de diagnostiek en behandeling, zowel van melanoom beperkt tot de huid als melanoom met uitzaaiingen. Verschillende afdelingen, zoals Chirurgie, Huidziekten en Oncologie, werken hierbij nauw samen. Dankzij ons traject voor sneldiagnose kunt u na een verwijzing snel bij ons terecht. Is er sprake van uitzaaiingen? Dan bieden we goede en vernieuwende zorg, bestaande uit standaard en nieuwe, innoverende behandelopties.

Een melanoom is een vorm van huidkanker die ontstaat uit pigmentcellen in de huid (melanocyten). Vaak gebeurt dit op de plaats van een moedervlek. Een melanoom groeit vervolgens door in de diepere lagen van de huid. Uiteindelijk is er een risico op uitzaaiingen.

Als dit beperkt is tot lymfklieren in de buurt van het eerdere melanoom of op een heel beperkt aantal plekken in het lichaam, kan er nog geopereerd worden. Uitgezaaid melanoom op meerdere plekken in het lichaam is over het algemeen slecht te genezen. Wel kan geprobeerd worden de ziekte te stabiliseren of te remmen.

Algemeen

Een melanoom is een agressieve vorm van huidkanker. Het aantal mensen met melanoom is de afgelopen jaren gestegen. In 2018 kregen in Nederland ruim 7000 mensen de diagnose melanoom.

Een melanoom kan overal op het lichaam ontstaan. Meestal ontstaat een melanoom in een ‘gave’ huid, maar een melanoom kan zich ook ontwikkelen uit een bestaande moedervlek.

Kenmerken van een melanoom

• De vlek is asymmetrisch: de twee helften zijn niet elkaars spiegelbeeld
• De vlek heeft een grillige of vage rand
• De vlek heeft twee of meer kleuren
• De vlek heeft een diameter die groter is dan 5 mm

De vlek verandert (groeit, verandert van vorm, gaat jeuken of bloeden)

Oorzaken van een melanoom

De kans op een melanoom is groter als de huid op jonge leeftijd is verbrand. Ook mensen met een lichte huid hebben een grotere kans op melanoom. Sommige mensen hebben een erfelijke aanleg voor melanoom.

Uitzaaiingen van een melanoom

Een melanoom kan uitzaaien. Dat betekent dat de kankercellen via het bloed of via lymfevocht op andere plekken in het lichaam terechtkomen. Een melanoom zaait sneller uit dan andere vormen van huidkanker.

UV-straling

UVA vs. UVB: UVA-licht – zoals onder de zonnebank – zorgt voor een relatief snelle bruining door een verandering in het al aanwezige pigment. Dit noem je ‘directe pigmentatie’, maar deze duurt slechts enkele uren en geeft weinig bescherming. UVB-straling zorgt voor een vertraagde bruining, door toename en snellere verspreiding van het pigment in de opperhuid. De huid wordt bovendien dikker.

Voor beide processen geldt: het is een beschermingsreactie van je huid. Als de huid zongebruind is, is er ALTIJD schade opgetreden.

Een bruine huid opgewekt door UVA-straling (onder de zonnebank) biedt daarna weinig bescherming tegen UVB-verbranding (door de zon). Het heeft dus geen zin om te gaan ‘voorbruinen’ onder de zonnebank voordat je op vakantie gaat.

Huidveroudering door de zonnebank

Meer rimpels en huidschade: UVA-straling – waar vooral gebruik van wordt gemaakt onder de zonnebank – werd lang gezien als ongevaarlijk. Maar UVA-stralen dringen een stuk dieper door in de huid dan UVB-stralen, waardoor ze – zeker in hoge doses (zoals onder de zonnebank) – heel schadelijk kunnen zijn. UVA-straling zorgt voor een versnelde huidveroudering: het bindweefsel wordt aangetast en de elasticiteit van de huid neemt af.

Vroegtijdige veroudering van de huid zie je aan:

• Vermindering van elasticiteit: rimpels
• Vlekkerige verkleuring van de huid, te veel of te weinig pigmentvorming
• Uitgezette bloedvaatjes

Wat zijn de symptomen van huidkanker?

De symptomen van huidkanker kunnen verschillen afhankelijk van het type kanker. Het meest voorkomende symptoom is echter dat de huid op de een of andere manier is veranderd. De huid voelt bijvoorbeeld anders aan of ziet er anders uit dan voorheen.

Huidveranderingen die kanker kunnen veroorzaken zijn bijvoorbeeld:

• een nieuwe knobbel of wrat
• een nieuw vlekje van eender welke kleur, bijvoorbeeld huidkleurig, wit, roze, rood, bruin, blauw, zwart, veelkleurig, enz.
• een rode, schilferige plek die op eczeem kan lijken
• een oude moedervlek die van vorm, kleur of omgang is veranderd of anders aanvoelt
• een wondje dat ondanks goede verzorging niet geneest

Kanker in de vorm van knobbels, vlekken en moedervlekken kan onder andere hard, zacht of schilferig zijn. Ze kunnen gevoelig aanvoelen, pijnlijk zijn of bedekt met harde schubben, jeuken of bloeden.