Begrijpen en Behandelen van Netherton Syndroom - Een Overzicht van de Huidziekte

Verschijnselen

Baby’s met Ichthyosis vulgaris of X-chromosomaal gebonden recessieve Ichthyosis hebben bij de geboorte een normale huid. In de loop van het eerste jaar worden de symptomen pas zichtbaar. De snelheid waarmee de nieuwe huidcellen worden aangemaakt is normaal, maar de afschilfering vindt onvoldoende plaats, met als gevolg een verdikking van de hoornlaag. Bij Ichthyosis vulgaris zijn de schilfers meestal fijn van structuur en wit gekleurd. Meestal is niet het hele lichaam aangedaan. Bij X-chromosomaal gebonden recessieve Ichthyosis zijn de schilfers donker gekleurd.

Bij de lamellaire vormen van Ichthyosis en enkele nog zeldzamere vormen zijn de verschijnselen vanaf de geboorte aanwezig. Soms hebben deze baby’s bij de geboorte een strak omhulsel om het lichaam. Dit noemt men ‘collodionbaby’. Dit omhulsel verdwijnt in de eerste weken tot maanden, er ontstaan scheuren en kloven tussen de huidlagen die het kind dan erg kwetsbaar maken voor infecties. De onderliggende huid is rood, schilferend en zit strak om het lichaam.
Baby’s met epidermolytische Ichthyosis worden geboren met een rode huid en hebben blaren. Bij deze vormen is sprake van een versnelde productie van nieuwe huidcellen.

Bij alle vormen van Ichthyosis is het resultaat een verdikte hoornlaag. Doordat deze verdikte hoornlaag zijn normale functie niet goed kan uitoefenen, treedt overmatig verlies van water op door de huid. De huid droogt uit en er komen kloofjes en spleten in zodat dikke huidschilfers te zien zijn die uiteindelijk loslaten.

Praktische zaken

Het doel van de behandeling is duidelijk: de huid moet vochtig gemaakt worden (hydrateren), dit vocht moet vastgehouden worden en de dikte van de huid (schubben) moet tot een minimum beperkt blijven. De manier waarop dit kan worden bereikt hangt af van kind tot kind en zal zeker veranderen in de loop der jaren. Informeer bij arts, verpleegkundige en apotheker. Blijf op de hoogte wat anderen/lotgenoten gebruiken via de diverse sites op internet bijvoorbeeld www.globalichthyosis.net

Baden

Het baden is (meestal) plezierig voor het kind. Het weken in een bad verzacht de huid, zodat schubben en schilfers makkelijk met een washandje, zachte scrubhandschoen of microvezeldoekje gescrubt kunnen worden. Vermijd zeep, want dit haalt het aanwezige vet van de huid, maar voeg badolie toe. Bij een geïnfecteerde huid kan het nuttig zijn om kortdurend een anti bacteriële zeep te gebruiken. De ervaring zal leren hoeveel u moet scrubben. Vaak hebben de huidverandering een cyclisch beloop: in de fase dat de huid meer schilfert en gepaard gaat met jeuk vinden kinderen vaker (tot dagelijks) badderen en scrubben prettig. Voorzichtigheid is geboden want als teveel huid word verwijderd zal een tere (soms) rode huid tevoorschijn komen. Droog na afloop van het bad goed in de plooien, de rest van het lichaam dept u droog om de huid toch iets vochtig te houden. Daarna smeert u het kind direct in met crème of zalf om het vocht vast te houden. Hoe vaak er gebaad moet worden hangt af van de toestand van de huid en van het weer (droog, winderig en kouder weer kan meer baden noodzakelijk maken). Niet iedereen heeft een bad. Een bad waarin het kind een tijd (15-30 minuten) kan weken heeft de voorkeur maar ook onder de douche kan men een goed resultaat verkrijgen.

Zalven en crèmes

Vervolgens zijn er sterkere crèmes of zalven nodig om het vocht weer vast te houden nadat u bovenstaande crème heeft aangebracht. U legt als het ware een filmlaagje over de huid. Let op, producten met zuren kunnen een brandende of zachte irritatie veroorzaken en er is kans dat een tere kinderhuid teveel van dit zuur opneemt dus bespreek het met de dermatoloog of het voor u kind gebruikt mag worden.

Speciale aandachtspunten

Een chronische huidziekte bij een kind is niet alleen van invloed op het kind maar op het hele gezin. Voor de ouders betekent dit een verzwaring van de opvoedingssituatie. Er wordt een groter beroep gedaan op hun pedagogische vaardigheden, bijvoorbeeld in het omgaan met het vele zalven, de jeuk, mogelijke slaapproblemen en het omgaan met reacties van de buitenwereld. Ouders kunnen steun zoeken bij andere ouders die in een vergelijkbare situatie zitten (patiëntenverenigingen) of de hulp inroepen van een psycholoog voor steun en begeleiding.

Hoofdhuid: Gebruik olie om de hardnekkige schilfers van de hoofdhuid zacht te maken. Smeer ‘s avonds de hoofdhuid in met olie, gebruik bv een (bad)muts om de olie op zijn plaats te houden. Was de haren ’s morgens met shampoo, masseer de hoofdhuid en kam de schilfers eruit.

Zalven: Probeer een nieuw product eerst uit op een klein stukje huid bv binnenkant onderarm. Smeer 2 x daags gedurende 5 dagen de nieuwe zalf zo zie je of het kind tegen deze zalf kan. Geef elke nieuwe zalf een goede kans voordat u beslist dat deze niet werkt. Soms moet je een zalf enkele weken gebruiken voor je resultaat ziet.

Lichaamsgeur: Soms kan lichaamsgeur een probleem zijn. Dit wordt veroorzaakt door bacteriën die vastzitten in de dikke huid of in plooien tussen dikke schilfers of schubben, soms door de zalf die gebruikt wordt. Baden met een antiseptische huidreiniger kan helpen om de hoeveelheid bacteriën te verminderen. U kunt een zalf gebruiken waaraan bv een druppeltje rozenolie of lavendel is toegevoegd en soms kan de behandelende arts een antibioticum voorschrijven.

Ogen: Bij diverse vormen van Ichthyosis is ook de huid rondom de ogen aangedaan. Hierbij zie je dat de oogleden wat omkrullen, niet aansluiten aan de oogbol. Deze kinderen slapen met hun ogen niet helemaal gesloten en dat leidt tot droge, geprikkelde ogen. De oogarts kan druppels of zalfjes (bijvoorbeeld oculentem simplex) voorschrijven die de ogen vochtig houden.

Discussion

There is no cure or satisfactory treatment currently available for Netherton syndrome. Topical corticosteroids, topical calcineurin inhibitors, topical retinoids, narrowband ultraviolet B phototherapy, psoralen and ultraviolet irradiation, and oral acitretin are treatment options with varying success. Intravenous immunoglobulin and anti-TNF-α are therapeutic options for severe illness [10-13]. Further understanding of the underlying pathophysiology of skin changes will lead to more effective therapeutic modalities including a possible gene therapy [14].

Netherton syndrome should be in the differential diagnosis when a child presents with generalized erythema, intractable eczematous lesions, and elevated levels of IgE. Despite the lack of genetic testing, diagnosis can be made when characteristic skin manifestation of CIE or ILC, and elevated serum IgE present.

Hinweis(e)

Die Erstbeschreibung des nach Netherton zu Unrecht benannten Krankheitsbildes geht auf den Italiener Comèl zurück, der im Jahre 1949 über das Krankheitsbild unter dem Namen " Ichthyosis linearis circumflexa" berichtete.

Für Zugriff auf PubMed Studien mit nur einem Klick empfehlen wir Kopernio

1. Ahmed Set al. (2017). Nrf2 signaling pathway: Pivotal roles in inflammation. Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - Molecular Basis of Disease 1863: 585–597.
2. Beljan G et al. (2003) Comèl-Netherton-Syndrom mit bakterieller Superinfektion. Hautarzt 54: 1198-1202
3. Chan JY et al. (1995) Chromosomal localization of the human NF-E2 family of bZIP transcription factors by fluorescence in situ hybridization. Human Genetics 95: 265–269.
4. Chavarria-Smith J et al. (2022) Dual antibody inhibition of KLK5 and KLK7 for Netherton syndrome and atopic dermatitis. Sci Transl Med 14:eabp9159.
5. ComèI M (1949) Ichthyosis linearis circumflexa. Dermatologica 978: 133-136
6. Godic A, Dragos V (2004) Successful treatment of Netherton's syndrome with topical calcipotriol. Eur J Dermatol 14: 115-117
7. Gouin O et al. (2020) Transgenic Kallikrein 14 Mice Display Major Hair Shaft Defects Associated with Desmoglein 3 and 4 Degradation, Abnormal Epidermal Differentiation, and IL-36 Signature. J Invest Dermatol 140:1184-1194
8. Green SL et al. (1995) Netherton's syndrome. Report of a case and review of the literature. J Am Acad Dermatol 13: 329-337
9. Hammer C et al. (2013) Generalisiertes Erythem, Schuppung und Haaranomalie. Hautarzt 64: 516-518
10. Haußer I et al. (1989) Netherton's syndrome: ultrastructure of the active lesion under retinoid therapy. Arch Dermatol Res 281: 165-1720
11. Herz-Ruelas ME et al. (2021) Netherton Syndrome: Case Report and Review of the Literature. Skin Appendage Disord 7:346-350.
12. Kato A et al. (2003) Association of SPINK5 gene polymorphisms with atopic dermatitis in the Japanese population. Br J Dermatol 148: 665-669
13. Mitsudo K et al. (2003) Inhibition of serine proteinases plasmin, trypsin, subtilisin A, cathepsin G, and elastase by LEKTI: a kinetic analysis. Biochemistry 42: 3874-3881
14. Netherton EW (1958) A unique case of trichorrhexis nodosa, bamboo hairs. Arch Dermatol 78: 483-487
15. Salz M (2015) Netherton-Syndrom. Eine neue Mutation führt zum gesamten Spektrum der typischen Merkmale des Netherton-Syndroms. JDDG 13: 691-692
16. Wang S et al. (2014) SPINK5 knockdown in organotypic human skin culture as a model system for Netherton syndrome: effect of genetic inhibition of serine proteases kallikrein 5 and kallikrein 7. Exp Dermatol 23:524-526
17. Yerebakan O et al. (2002) Netherton syndrome associated with idiopathic congenital hemihypertrophy. Pediatr Dermatol 19: 345-348

Netherton syndrome

Netherton syndrome is a congenital erythroderma characterized by the triad of (1) ichthyosis linearis circumflexa (ILC), a characteristic serpiginous migratory polycyclic eruption with double-edged scale, (2) trichorrhexis invaginata (TI: Figure 1)), intussusception of the distal hair shaft into the proximal portion (“ball and socket” hairshaft deformity), and (3) atopic diathesis, characterized by asthma, atopic dermatitis, allergic rhinitis, anaphylactic reactions to foods (especially nuts, eggs, and fish), elevated immunoglobulin E (IgE), and/or hypereosinophilia.

What you should be alert for in the history

Patients may present at birth to a few weeks postpartum with erythroderma, which will eventually evolve into ILC over time. ILC waxes and wanes throughout a patient’s life, often changing with seasonal climate variations, infection, or excitement. Hair shaft abnormalities do not develop until later in infancy or early childhood, can improve with age, and vary in density based on the hair location. In addition to TI, other hair shaft defects commonly reported include helical hairs, trichorrhexis nodosa, and pili torti.

Characteristic findings on physical examination

Expected results of diagnostic studies

Appropriate evaluation of patients with Netherton syndrome may include: light microscopy of hair (eyebrows and eyelashes and specimens of choice),serum IgE, complete blood count with differential (particularly noting the presence of eosinophilia), serum electrolytes, urine amino acids,skin biopsy (particularly to exclude other entities in the differential diagnosis), cultures (skin, blood, etc. as appropriate in setting of secondary infection), testing of the SPINK 5 gene mutation.