Eczeem Tussen de Benen - Oorzaken, Symptomen en Behandelingsopties

Wat is het atopisch syndroom?

Het atopisch eczeem vormt een onderdeel van het “atopisch syndroom” . Hieronder vallen ook astma (benauwdheid en piepen), hooikoorts (verstopte neus, tranende ogen, niezen) en voedingsallergie (bijvoorbeeld voor pinda’s of noten) Vaak heeft de patiënt één of meerdere familieleden met één of meerdere van deze vier ziektebeelden. Het is inmiddels duidelijk dat een kind met atopisch eczeem ook later klachten kan krijgen van hooikoorts, astma of voedingsallergie. Andersom is het ook mogelijk. Een kind die op jonge leeftijd al symptomen heeft van hooikoorts of astma kan later ook eczeem ontwikkelen.

1. ERFELIJKHEID

Atopisch eczeem is genetisch bepaald en kan daarom niet worden genezen. De aanleg voor atopisch eczeem wordt erfelijk overgedragen en kan al snel na de geboorte tot uiting komen. Studies tonen aan dat er niet één maar meerdere genen (= dit zijn stukjes erfelijk materiaal gelegen op de chromosomen ) gerelateerd zijn aan het ontstaan van atopisch eczeem. Zeker één deze genen is betrokken bij de opbouw van de huid barrière. Andere genen spelen een rol bij het ontstaan van het overgevoelig afweersysteem bij eczeem.

Mutatie filaggrine eiwit. Een deel van de patiënten met atopisch eczeem heeft een mutatie in het gen die verantwoordelijk is voor het aanmaken van filaggrine eiwit. Filaggrine ( oftewel: filament aggregating protein) heeft een belangrijke rol in de functie van de huid barrière. Filaggrine speelt een belangrijke rol in het dicht houden van de huid en ook als natuurlijke bevochtiger van de huid (zogenaamde “natural moisturizer) . Bij mutaties in dit gen ontstaat een droge huid en een verslechterde huidbarrière. De huid is hierdoor constant “lek”. Door dit verstoorde huid barrière kunnen bacteriën en virussen gemakkelijker van buitenaf de huid binnendringen maar vice versa ook water en voedingstoffen van binnenuit naar buiten ontsnappen. Waarschijnlijk hebben mensen met atopisch eczeem ook mutaties in andere genen die ook andere huidbarrière eiwitten aanmaken, maar dit wordt momenteel nog onderzocht. Verder zijn er aanwijzingen dat dit defect in de huidbarrière een ontstekingsreactie uitlokt bij eczeem, wat de klachten van roodheid, zwelling en jeuk kan verklaren. Het afweersysteem probeert hiermee het defect in de huid dus op te lossen maar veroorzaakt tegelijkertijd juist meer problemen voor de persoon met eczeem.

Eczeem op de voeten

De meest voorkomende soorten eczeem op de voeten zijn:

De oorzaken en symptomen van eczeem op de voeten verschillen per soort eczeem. Hieronder lees je meer over de verschillende vormen van voeteczeem.

Blaasjeseczeem (dyshidrotisch of acrovesiculeus eczeem) op de voeten

Blaasjeseczeem (ook wel dyshidrotisch of acrovesiculeus eczeem) is een vorm van eczeem die voornamelijk op de handen en voeten voorkomt. Zoals de naam aangeeft, is het meest opvallende kenmerk blaasjes. Blaasjeseczeem op de voeten komt vooral voor tussen de tenen en op de voetzolen. Het gaat dan ook vaak gepaard met erge jeuk tussen de tenen en onder de voeten.

• rode plekken
• zwellingen
• blaasjes
• schilfering

Constitutioneel (atopisch) eczeem op de voeten

Constitutioneel eczeem is een veelvoorkomende vorm van eczeem bij baby’s en volwassenen. Constitutioneel eczeem op de voeten komt echter vooral bij volwassen voor.

• Constitutioneel eczeem bij volwassen kan voorkomen op de handen en voeten, maar ook in het gezicht, op het hoofd, op de ellebogen en knieën. Je herkent het aan jeuk, een droge huid, rode plekken en een verdikking van de huid.
• Constitutioneel eczeem bij baby’s en kinderen komt doorgaans niet op de handen en voeten voor. Bij baby’s en kinderen komt deze vorm van eczeem vooral voor in het gezicht, op het hoofd en op de ellebogen en knieën.

Symptomen van constitutioneel eczeem op de voeten zijn:

• roodheid en rode uitslag
• erge jeuk
• zwellingen en blaasjes met vocht (in sommige gevallen)
• huidkloofjes (in sommige gevallen)
• een droge huid
• vochtige plekken op de huid
• schilfers

Hoe kunt u eczeem herkennen?

Afhankelijk van de eczeemvorm zijn de uitingen en de plek verschillend. Hieronder volgt per eczeemvorm de verschijnselen.

Constitutioneel of atopisch eczeem

Dit is de meest voorkomende vorm. Dit eczeem heeft een erfelijke component. Het eczeem is als volgt te herkennen:

• Het kan overal ophet lichaam voorkomen
• Het gaat gepaard met (extreem, gekmakende) jeuk
• Het kan al in de babytijd ontstaan (dauwworm), maar is niet leeftijdgebonden
• Het geeft roodheid, zwelling, blaasjes, bultjes, natten, korstjes, schilfering en vergroving van de huid
• Bij volwassenen in de elleboogplooien, knieholten, op handen en voeten,
• Het heeft een wisselend beloop
• Over het algemeen heeft u een droge huid

Seborroïsch eczeem

Dit eczeem komt vaak voor. Het komt net wat vaker bij mannen dan bij vrouwen voor. De verschijnselen zijn:

• Jeuk met of gelige plekjes die schilferen
• Vaak op het gelaat, neus, op het hoofd, wenkbrauwen, wimpers, baardstreek, of rond de oren
• Het verergert bij stress, kou en droogte
• Het verergert door het dragen van hoofdbedekking, petten

• Rode jeukende uitslag met schilfers, bultjes, blaasjes, kloofjes of korstjes daar waar de huid in aanraking met het product is geweest
• Soms is de huid gezwollen.

Acrovesiculeus eczeem of blaasjes eczeem

Dit eczeem is soms het gevolg van een schimmelinfectie aan de voeten of in de lies. De kenmerken zijn.

• Jeukende heldere blaasjes en soms zelfs grote blaren in de handpalmen, tussen de vingers en/of voetzolen en tenen.

Nummulair eczeem

Dit is een chronisch eczeem. Het kenmerkt zich door:

• Muntvormige rode schilferige plekken, bultjes met schilfers die kunnen samen vloeien tot grotere plekken
• Soms korstjes met kloofjes
• Meestal op de benen
• Komt bij jong volwassenen eerdere bij vrouwen voor
• Komt bij ouderen eerder bij mannen voor
• Komt vaker tijdens de koude maanden voor

Hoe ontstaat hypostatisch eczeem?

Het is nog niet helemaal duidelijk hoe hypostatisch eczeem ontstaat. Er is een direct verband met vochtophoping (oedeem) in de onderbenen. Oedeem in de onderbenen is een van de kenmerken van hardnekkige veneuze insufficientie. Er is dan sprake van spataderen (varices). Deze spataderen kunnen diep liggen (tussen de beenspieren) of oppervlakkig (net onder de huid). Heel vaak is er zowel sprake van diepe- als van oppervlakkige spataderen. Uitdroging van de huid speelt ook een belangrijke rol in het proces.

Mensen met diepe beenspataderen lopen het meeste risico om hypostatisch eczeem te ontwikkelen. Andere risicofactoren zijn een voorgeschiedenis van trombose of wondroos in het been.
Dit zijn ook de risicofactoren voor een ‘open been’. Vaak zien we daarom een open been (ulcus cruris) gecombineerd voorkomen met hypostatisch eczeem.

Wat te doen tegen een (extreem) droge huid op je benen?

• Vermijd teveel zon en smeer je goed in.
• Vraag bij eczeem advies aan een huidspecialist of dermatoloog.
• Krab bij jeuk zo min mogelijk. Daarmee beschadig je je huid (meer), waardoor je klachten erger worden.
• Douche minder lang, minder vaak en minder warm.
• Scheer met een schoon en scherp mesje, en altijd met de haargroei mee.

Met de bovenstaande tips kun jij je droge huid op je benen behandelen, maar óók voorkomen als je er eenmaal vanaf bent. Maar let op: bij verschillende oorzaken horen verschillende behandelingen. Kijk daarom ook even hierboven naar de oplossingen per oorzaak.

Wat als je huid alsnog droog blijft?

Je volgt de bovenstaande tips op, maar je huid blijft droog aanvoelen. Logisch dat je je er onzeker over voelt. Wanneer je er zelf niet uitkomt, kan je een huidspecialist of dermatoloog om advies vragen.

Wat zijn de mogelijke complicaties van atopisch eczeem ?

Doordat de huidbarriére bij atopisch eczeem minder goed werkt en daardoor de huid vaak stuk is ontstaan er gemakkelijker infecties.

• Bacteriële infecties. Er ontstaat een plotselinge verergering van het eczeem, met pusvorming en korstjes. De roodheid en zwelling kan daarbij toenemen. In sommige gevallen kan er zelfs een erysipelas ontstaan. Bij atopisch eczeem spelen de Stafylokokken bacteriën een belangrijke rol. Het blijkt dat in 90% van de gevallen deze bacterie uit de huid van atopische patiënten is te kweken. Lees meer : Stafylokokken infecties van de huid
  
• Virus infecties. De meest beruchte is het “eczema herpeticum”. Dit betreft een infectie met het herpes simplex virus (HSV). Hierbij zien we snel uitbreidende heldere, later pussige blaasjes, die vaak in groepjes bij elkaar liggen, overgaand in korstjes en schaafwondjes. Bij een eerste infectie met HSV is er ook vaak koorts, algemeen onwelbevinden en gezwollen lymfeklieren.
• Andere minder ernstige complicaties zijn: puistjes (folliculitis), schimmelinfecties, wratten en waterwratten (mollusca).