Hoe Ontstaat Eczeem - Oorzaken en Mechanismen Achter Huidontstekingen

Wat is de oorzaak van eczeem?

Wie eczeem krijgt, heeft daar vaak al een aangeboren aanleg voor. Het begint meestal in de kinderjaren. Soms verdwijnt het voor of rond de puberteit, maar dat hoeft niet. De eerste verschijnselen kunnen zich ook juist pas openbaren op volwassen leeftijd. Over het algemeen is constitutioneel eczeem de soort eczeem waar je als kind al klachten ervaart.

Eczeem komt voornamelijk voor op de volgende plekken:

• het gezicht, bijvoorbeeld rondom de ogen en de mond
• de nek
• de knieholten
• de binnenkant van de ellebogen
• de handen

Hoe wordt eczeem op het gezicht veroorzaakt?

Eczeem komt ook voor op het gezicht en kan plotseling opduiken. Het uit zich dan met name rond de ogen of mond. Maar eczeem kan ook achter de oren of in de hals optreden. De voornaamste oorzaken van eczeem in het gezicht zijn: een (zeer) droge huid, erfelijke aanleg en hormonale veranderingen. Maar ook temperatuurverschillen, stress of een allergische reactie op, bijvoorbeeld, cosmetica kunnen een oorzaak zijn.

Wat is het atopisch syndroom?

Het atopisch eczeem vormt een onderdeel van het “atopisch syndroom” . Hieronder vallen ook astma (benauwdheid en piepen), hooikoorts (verstopte neus, tranende ogen, niezen) en voedingsallergie (bijvoorbeeld voor pinda’s of noten) Vaak heeft de patiënt één of meerdere familieleden met één of meerdere van deze vier ziektebeelden. Het is inmiddels duidelijk dat een kind met atopisch eczeem ook later klachten kan krijgen van hooikoorts, astma of voedingsallergie. Andersom is het ook mogelijk. Een kind die op jonge leeftijd al symptomen heeft van hooikoorts of astma kan later ook eczeem ontwikkelen.

1. ERFELIJKHEID

Atopisch eczeem is genetisch bepaald en kan daarom niet worden genezen. De aanleg voor atopisch eczeem wordt erfelijk overgedragen en kan al snel na de geboorte tot uiting komen. Studies tonen aan dat er niet één maar meerdere genen (= dit zijn stukjes erfelijk materiaal gelegen op de chromosomen ) gerelateerd zijn aan het ontstaan van atopisch eczeem. Zeker één deze genen is betrokken bij de opbouw van de huid barrière. Andere genen spelen een rol bij het ontstaan van het overgevoelig afweersysteem bij eczeem.

Mutatie filaggrine eiwit. Een deel van de patiënten met atopisch eczeem heeft een mutatie in het gen die verantwoordelijk is voor het aanmaken van filaggrine eiwit. Filaggrine ( oftewel: filament aggregating protein) heeft een belangrijke rol in de functie van de huid barrière. Filaggrine speelt een belangrijke rol in het dicht houden van de huid en ook als natuurlijke bevochtiger van de huid (zogenaamde “natural moisturizer) . Bij mutaties in dit gen ontstaat een droge huid en een verslechterde huidbarrière. De huid is hierdoor constant “lek”. Door dit verstoorde huid barrière kunnen bacteriën en virussen gemakkelijker van buitenaf de huid binnendringen maar vice versa ook water en voedingstoffen van binnenuit naar buiten ontsnappen. Waarschijnlijk hebben mensen met atopisch eczeem ook mutaties in andere genen die ook andere huidbarrière eiwitten aanmaken, maar dit wordt momenteel nog onderzocht. Verder zijn er aanwijzingen dat dit defect in de huidbarrière een ontstekingsreactie uitlokt bij eczeem, wat de klachten van roodheid, zwelling en jeuk kan verklaren. Het afweersysteem probeert hiermee het defect in de huid dus op te lossen maar veroorzaakt tegelijkertijd juist meer problemen voor de persoon met eczeem.

Wat kun je doen?

Soms geeft de dokter tegen eczeem een hormonenzalf of -crème. Als je eczeem hebt, is het belangrijk om de huid zo vet mogelijk te houden. Dat betekent dat je huid met eczeem niet te veel moet wassen, want je haalt dan de natuurlijke vetlaag weg.

Vroeger snapten de dokters minder goed waardoor eczeem komt. Ze dachten dat eczeem met 'hitte van binnen' te maken had. Eczeem komt van het Griekse woord 'ekzema'. Dat betekent 'wat door hitte is uitgedreven, een overkooksel'.

Bron: Arnoud van den Eerenbeemt, medeschrijver van Van Dale Junior Dokterswoordenboek en Pinkhof Geneeskundig woordenboek. Huidfonds

Misschien heb je wel eens iemand gezien met rode en pijnlijke plekjes op de huid, die er niet als een wondje uitzien. Dat wordt ‘eczeem’ genoemd. Maar wat is eczeem eigenlijk?

Hoe vaak komt atopisch eczeem voor?

In geïndustrialiseerde landen komt atopisch eczeem voor bij 5-15% van de kinderen en bij 1-3% van de volwassenen. Geschat wordt dat ongeveer 400.000 mensen in Nederland deze huidaandoening hebben. Atopisch eczeem begint al meestal in de eerste 6 levensmaanden, maar kan in principe op iedere leeftijd beginnen. Ongeveer 75% van de patiënten is jonger dan 20 jaar. Geschat wordt dat 3-5% van alle kinderen atopisch eczeem heeft. Het eczeem kan gedurende een betrekkelijk korte tijd aanwezig zijn, maar ook chronisch blijven bestaan. Bij sommige mensen verdwijnt het om vervolgens veel later weer terug te keren.

Jazeker. Ook baby’s kunnen eczeem krijgen, al na een paar weken tot maanden. Op babyleeftijd wordt atopisch eczeem ook wel “dauwworm” genoemd.

Werkt zinkzalf tegen eczeem?

De volgende leefregels kunnen u helpen om allergene en niet-allergene (irriterende factoren) te helpen beperken

1.Irriterende factoren voorkomen

2. Voedingsmiddelen en eczeem

• Het vermijden van bepaalde voedingsmiddelen blijkt alleen zinvol bij kinderen onder de 5 jaar. Wanneer u merkt dat uw kind na inname van bepaalde voedingsmiddelen, zoals koemelk, kippeneiwit, vis of noten direct klachten krijgt van galbulten, darmkrampen, diarree of verergering van het eczeem, dan wordt een allergie op dit voedingsmiddel verdacht. Wanneer de klachten verdwijnen na het elimineren van deze voedingsmiddelen uit de voeding, dan is een allergie op dit middel waarschijnlijk aanwezig. Voor adviezen omtrent het uitvoeren van deze eliminatie-provocatietest kunt u het beste terecht bij de allergoloog.

3. Huisstofmijt reductie, saneringsadviezen

De onderstaande saneringsadviezen zijn vooral zinvol bij aangetoonde allergie op huisstofmijt. Oudere kinderen en volwassenen blijken daarbij het meest baat te hebben.

• Overdag ventileren slaapkamer (ramen openzetten), beddengoed openleggen.
• Gebruik als vloerbedekking geen tapijt in de slaap- of woonkamer, maar tegels, vinyl of laminaat.
• Het gebruik van allergeendichte hoezen voor matras, kussen en dekbed blijkt geen invloed te hebben op het beloop van het eczeem. Deze maatregel is alleen zinvol voor patiënten met klachten van verstopte neus, niezen en benauwdheid.
• Verminderen huidbacteriën (stafylokokken). Dit wordt aangeraden ook al zijn er klinisch geen tekenen van infectie. Door uw lichaam te wassen 1-3 X per week met een desinfecterende wasemulsie-of oplossing (bijv. Hibiscrub) kunt u de hoeveelheid Stafylokokken bacteriën op de huid verminderen.

5. Stress reductie

• Vermijd overmatige stress, en zoek voldoende ontspanning op.
• Ontspanningsoefeningen. Het is verstandig uw arts hulp te vragen indien er psychische problemen zijn. In sommige gevallen is de hulp van een psycholoog aan te bevelen.

Welke voeding wel bij eczeem

Naast het vermijden van bepaalde voeding kan de juiste voeding ook helpen om eczeemklachten te verlichten. Een gezond en gevarieerd voedingspatroon is hierbij belangrijk. Let wel op eventuele intoleranties en allergieën.

Vers, onbewerkt en biologisch

Door te kiezen voor voeding die vers, onbewerkt en biologisch is verklein je de kans op het binnenkrijgen van te veel ongezonde vetten, suiker, gifstoffen als pesticiden en voedseladditieven. Bovendien vergroot je hiermee de inname van belangrijke vitaminen en mineralen voor de huid zoals B-vitamines, vitamine C, vitamine E en zink.

Voeding voor de darmen: probiotica en vezels

Om het darmmicrobioom te ondersteunen is het belangrijk om voeding te consumeren die rijk is aan goede bacteriën, oftewel probiotica. Denk hierbij aan gefermenteerde voeding als zuurkool, kefir, kimchi, miso, tempé, kombucha en gefermenteerde zuivelproducten.

Daarnaast dien je voldoende vezels binnen te krijgen, zo’n 30 tot 40 gram is het advies. 10 Vezels vormen de voeding voor de goede darmbacteriën en zijn ruim vertegenwoordigd in groente, fruit, noten, zaden, volle granen en peulvruchten.

De juiste vetzuren: omega 3

Omega 3 is een belangrijk vetzuur voor de huid vanwege zijn beschermende werking en gunstige invloed op het behoud van een gehydrateerde huid. 11 Bovendien hebben omega 3-vetzuren een ontstekingsremmende werking op de huid en kunnen het risico op het ontstaan van eczeem verkleinen. 12,13

Omega 3 vind je voornamelijk in vette vis, schaal- en schelpdieren. De plantaardige vorm ALA, dat het lichaam in geringe mate omzet naar de omega 3-vetzuren EPA en DHA, komt voor in hennepzaad, lijnzaad en walnoten.

De juiste vetzuren: GLA

Andere ontstekingsremmende voeding

Om de ontstekingsactiviteit in de huid te verminderen kun je ook de inname verhogen van voeding dat rijk is aan anthocyaninen. 15 Goede bronnen van anthocyaninen zijn fruit als blauwe bessen, bramen, kersen, zwarte bessen, maar ook rode kool, moerbeien en zwarte sojabonen. Bovendien werken knoflook, kurkuma en gember ontstekingsremmend.