Hoe voelt eczeem aan? Ontdek de sensaties van deze veelvoorkomende huidaandoening

Blaasjeseczeem / Acrovesiculeus eczeem

Blaasjeseczeem is een bijzondere vorm van eczeem dat voornamelijk aan de handen en/of voeten voorkomt. De blaasjes of blaren blijven aan de handpalm en voetzool langer intact omdat hier de huid dikker is. De medische term is “acro-vesiculeus eczeem” ( acra = handen en voeten , vesikels = blaasjes). Een andere benaming is “dishydrotisch eczeem”. Deze benaming wordt niet meer gebruikt omdat men vroeger onterecht dacht dat het eczeem werd veroorzaakt door een stoornis van de zweetklieren. Blaasjeseczeem is één van de minst voorkomende vormen van hand -en voeteczeem. Er bestaan zowel acute als chronische vormen. Het blaasjeseczeem komt voornamelijk voor bij mensen onder de 40 jaar.

De oorzaak voor het ontstaan van blaasjeseczeem is in de meeste gevallen onbekend. Een uitzondering is de zogenaamde “ide” of overgevoeligheidsreactie. Een dubbelzijdig blaasjeseczeem aan de handpalmen ontstaat hierbij als reactie op een schimmelinfectie elders in de huid (bijv. een eenzijdige voet schimmel). Wel zijn er factoren bekend die blaasjeseczeem uitlokken of verergeren. Deze factoren zijn echter niet bij alle patiënten met blaasjeseczeem aanwezig of aantoonbaar.

Wat is het atopisch syndroom?

Het atopisch eczeem vormt een onderdeel van het “atopisch syndroom” . Hieronder vallen ook astma (benauwdheid en piepen), hooikoorts (verstopte neus, tranende ogen, niezen) en voedingsallergie (bijvoorbeeld voor pinda’s of noten) Vaak heeft de patiënt één of meerdere familieleden met één of meerdere van deze vier ziektebeelden. Het is inmiddels duidelijk dat een kind met atopisch eczeem ook later klachten kan krijgen van hooikoorts, astma of voedingsallergie. Andersom is het ook mogelijk. Een kind die op jonge leeftijd al symptomen heeft van hooikoorts of astma kan later ook eczeem ontwikkelen.

1. ERFELIJKHEID

Atopisch eczeem is genetisch bepaald en kan daarom niet worden genezen. De aanleg voor atopisch eczeem wordt erfelijk overgedragen en kan al snel na de geboorte tot uiting komen. Studies tonen aan dat er niet één maar meerdere genen (= dit zijn stukjes erfelijk materiaal gelegen op de chromosomen ) gerelateerd zijn aan het ontstaan van atopisch eczeem. Zeker één deze genen is betrokken bij de opbouw van de huid barrière. Andere genen spelen een rol bij het ontstaan van het overgevoelig afweersysteem bij eczeem.

Mutatie filaggrine eiwit. Een deel van de patiënten met atopisch eczeem heeft een mutatie in het gen die verantwoordelijk is voor het aanmaken van filaggrine eiwit. Filaggrine ( oftewel: filament aggregating protein) heeft een belangrijke rol in de functie van de huid barrière. Filaggrine speelt een belangrijke rol in het dicht houden van de huid en ook als natuurlijke bevochtiger van de huid (zogenaamde “natural moisturizer) . Bij mutaties in dit gen ontstaat een droge huid en een verslechterde huidbarrière. De huid is hierdoor constant “lek”. Door dit verstoorde huid barrière kunnen bacteriën en virussen gemakkelijker van buitenaf de huid binnendringen maar vice versa ook water en voedingstoffen van binnenuit naar buiten ontsnappen. Waarschijnlijk hebben mensen met atopisch eczeem ook mutaties in andere genen die ook andere huidbarrière eiwitten aanmaken, maar dit wordt momenteel nog onderzocht. Verder zijn er aanwijzingen dat dit defect in de huidbarrière een ontstekingsreactie uitlokt bij eczeem, wat de klachten van roodheid, zwelling en jeuk kan verklaren. Het afweersysteem probeert hiermee het defect in de huid dus op te lossen maar veroorzaakt tegelijkertijd juist meer problemen voor de persoon met eczeem.

Natuurlijke beschermingsfunctie vermindert

Als je atopisch eczeem hebt, dan heb je er een erfelijke aanleg voor. Waarschijnlijk zijn er mensen in je directe familie die het ook hebben. En wanneer je atopisch eczeem hebt, dan heb je ook vaak een aanleg voor andere aandoeningen zoals hooikoorts, astma of een voedingsallergie. Dit wordt het atopisch syndroom genoemd. Deze aandoeningen kunnen symptomen van eczeem verergeren.

Maar er zijn ook allerlei andere factoren die eczeem kunnen triggeren en verergeren. Zo heeft een droge lucht een negatieve invloed op eczeem. Maar ook door ziekte, stress en emotionele spanning, huidbacteriën, water, zeep en schuimende producten, zweten, wol en bijvoorbeeld afwas- en schoonmaakmiddelen kan eczeem verergeren. Deze factoren hebben allemaal een uitdrogend effect op de huid. De natuurlijke beschermingsfunctie van de huid vermindert en het eczeem neemt toe.

Eczeem kan overal op de huid voorkomen. Maar het gezicht, de binnenkant van de ellebogen en de knieholtes zijn de meest voorkomende plekken. Het exacte verloop van atopisch eczeem is onvoorspelbaar. Het kan zonder duidelijke reden ineens erger, of minder erg worden.

Atopisch eczeem kent verschillende fasen. Als eerste is er de acute fase. In dit stadium is de huid rood, opgezwollen en zitten er vochtblaasjes op. Na verloop van tijd ontstaan er korstjes, gaat de huid schilferen en wordt de huid minder rood.

De volgende fase is chronisch eczeem. De huid is dan niet meer zo rood, maar wel schilferiger. Ook is de huid wat dikker en stugger geworden en er kunnen pijnlijke kloven ontstaan. Jeuk is ook een veel voorkomend symptoom.

Wat is erytrodermie ?

Erytrodermie betekent letterlijk “rode huid”. Dit is een bijzondere vorm van eczeem , waarbij de heftige ontstekingsreactie gepaard gaat met een massale verwijding van de bloedvaatjes in de huid. De GEHELE huid is rood, strak gepannen, warm, gezwollen, schilferend en erg jeukend. De patiënt voelt zich daarbij meestal ziek. Dit is een ernstige situatie, omdat door de bloedvatverwijding de patiënt veel vocht , eiwitten en mineralen dreigt te verliezen. Er bestaat een risico op uitdroging en acute nierfalen. Een patiënt met erytrodermie dient in een ziekenhuis te worden opgenomen en behandeld.

De aanleg om allergisch te reageren(= atopie) kan helaas niet worden behandeld. De behandeling is gericht om de symptomen van jeuk en eczeem te bestrijden. Atopisch eczeem kan dus niet worden genezen, een goede behandeling kan wel uw leven en/of dat van uw kind een stuk draaglijker maken. De keuze van behandelvorm is afhankelijk van de ernst, lokalisatie, en stadium van het eczeem, de aanwezigheid van complicaties en de leeftijd van de patiënt.

De behandeling van atopisch eczeem bestaat altijd uit 3 onderdelen:
A. Anti-eczeem behandeling
B. Huidverzorging
C. Beperken van allergene- en niet allergene prikkels

A. ANTI-ECZEEM BEHANDELING
Het anti-eczeem behandeling is afhankelijk van de ernst, lokalisatie, en stadium van het eczeem, de aanwezigheid van complicaties en de leeftijd van de patiënt. Er bestaan drie vormen: uitwendige behandeling (zalfjes), inwendige behandeling (pillen slikken) en lichttherapie.

1. Corticosteroïden. Deze stoffen remmen de ontsteking en de jeuk. Bestaat er een gering of matig ernstig eczeem, dan is gebruik van een zwak werkend corticosteroïd meestal voldoende. Wordt het eczeem ernstiger en chronischer dan kunnen sterker werkende corticosteroïden in een “pulsschema” worden gegeven. Een voorbeeld van een pulschema is 4 dagen in de week, achter elkaar, éénmaal daags aanbrengen en dan 3 dagen in de week, alleen een vette basiszalf. De sterkte van het corticosteroïd kan dan weer geleidelijk verminderd worden, zodra het eczeem rustiger wordt.
2. Teerzalven. Ook deze stoffen remmen de onsteking en de jeuk. Ze hebben als nadelen dat ze een sterke geur hebben en dat ze afgeven op kleding en beddengoed. De effectiviteit is echter minstens net zo goed als corticosteroïden. Voor intensieve teerzalftherapie is het soms nodig om patiënten voor een paar weken op te nemen in het ziekenhuis.
3. Bij infecties met bacteriën of schimmels kan men een desinfecterende, anti-bacteriële en/of anti-schimmelmiddel toevoegen. Voorbeelden zijn fusidinezuur, chlooorhexidine of betadinejodium.
4. De twee middelen tacrolimus en pimecrolimus werken ontstekingsremmend maar bevatten géén corticosteroïden. Bijwerkingen zoals het dunner worden van de huid zullen daarom met deze middelen niet optreden. Wel ontstaat er direct na het aanbrengen van deze stoffen een irritatie-reactie die echter voorbijgaand van aard is. Deze middelen kunnen zeer goed voor eczeem in het gezicht worden gebruikt.

De oorzaken van een huid met neiging tot eczeem

Heb je bovenstaande symptomen herkend, dan vraag je je waarschijnlijk af wat de mogelijke oorzaken en triggers zijn van een huid met neiging tot eczema. Verschillende oorzaken zijn mogelijk, zoals:

• Erfelijke aanleg: als één of beide ouders een huid met neiging tot eczeem hebben, loopt hun kind ook meer risico.
• Overgevoeligheid voor bepaalde stoffen in cosmetica, zoals parfum. Omgevingsfactoren: de zon, temperatuurschommelingen en milieuverontreiniging kunnen triggers zijn.
• Een droge huid: een droge huid is inderdaad gevoeliger voor eczeem.
• Allergieën: zowel hooikoorts en astma als een zonne- of voedselallergie kunnen een ontstekingsreactie bij de huid triggeren.
• Stress: wanneer je last hebt van stress, maakt je lichaam cortisol aan. Sta je langdurig onder stress? Dan maakt je lichaam te veel van dit hormoon aan en raakt het op.
• Resultaat: je immuunsysteem is vatbaarder voor ontstekingen, en dat kan gemakkelijker leiden tot een huid met neiging tot eczeem.

Werkt zinkzalf tegen eczeem?

De volgende leefregels kunnen u helpen om allergene en niet-allergene (irriterende factoren) te helpen beperken

1.Irriterende factoren voorkomen

2. Voedingsmiddelen en eczeem

• Het vermijden van bepaalde voedingsmiddelen blijkt alleen zinvol bij kinderen onder de 5 jaar. Wanneer u merkt dat uw kind na inname van bepaalde voedingsmiddelen, zoals koemelk, kippeneiwit, vis of noten direct klachten krijgt van galbulten, darmkrampen, diarree of verergering van het eczeem, dan wordt een allergie op dit voedingsmiddel verdacht. Wanneer de klachten verdwijnen na het elimineren van deze voedingsmiddelen uit de voeding, dan is een allergie op dit middel waarschijnlijk aanwezig. Voor adviezen omtrent het uitvoeren van deze eliminatie-provocatietest kunt u het beste terecht bij de allergoloog.

3. Huisstofmijt reductie, saneringsadviezen

De onderstaande saneringsadviezen zijn vooral zinvol bij aangetoonde allergie op huisstofmijt. Oudere kinderen en volwassenen blijken daarbij het meest baat te hebben.

• Overdag ventileren slaapkamer (ramen openzetten), beddengoed openleggen.
• Gebruik als vloerbedekking geen tapijt in de slaap- of woonkamer, maar tegels, vinyl of laminaat.
• Het gebruik van allergeendichte hoezen voor matras, kussen en dekbed blijkt geen invloed te hebben op het beloop van het eczeem. Deze maatregel is alleen zinvol voor patiënten met klachten van verstopte neus, niezen en benauwdheid.
• Verminderen huidbacteriën (stafylokokken). Dit wordt aangeraden ook al zijn er klinisch geen tekenen van infectie. Door uw lichaam te wassen 1-3 X per week met een desinfecterende wasemulsie-of oplossing (bijv. Hibiscrub) kunt u de hoeveelheid Stafylokokken bacteriën op de huid verminderen.

5. Stress reductie

• Vermijd overmatige stress, en zoek voldoende ontspanning op.
• Ontspanningsoefeningen. Het is verstandig uw arts hulp te vragen indien er psychische problemen zijn. In sommige gevallen is de hulp van een psycholoog aan te bevelen.