Oorzaken en Behandeling van Huiduitslag door Amoxicilline

Bijwerkingen van amoxicilline

Nieuw onderzoek laat zien dat amoxicilline-clavulaanzuur bij 1 op de 10 patiënten zorgt voor diarree terwijl amoxicilline geen verhoogd risico op diarree geeft. Beide middelen geven een even grote kans op schimmelinfecties (1 op de 27 patiënten).

Huisartsen schrijven bijna dagelijks amoxicilline voor, al dan niet met clavulaanzuur. Wanneer een antibioticum wordt gestart worden de voor- en nadelen van de verschillende middelen tegen elkaar afgewogen.

Het registreren van bijwerkingen in de dagelijkse praktijk wordt bemoeilijkt door de overlap met ziekteverschijnselen en het gebrek aan routinematige melding door patiënten en artsen. Daarom gebruikten deze onderzoekers klinische trials waarin bijwerkingen systematisch werden geregistreerd. In een systematische review verzamelden ze alle onderzoeken waarin gebruikgemaakt werd van amoxicilline of amoxicilline-clavulaanzuur voor uiteenlopende indicaties. Uiteindelijk vonden ze 25 onderzoeken die de bijwerkingen op een goede manier registreerden. Gemiddeld kregen 1 op de 10 patiënten diarree van amoxicilline-clavulaanzuur, terwijl dit risico bij gebruik van amoxicilline niet verhoogd was. Zowel amoxicilline als amoxicilline-clavulaanzuur zorgde voor een verhoogd risico op candida-infecties: 1 op de 27 patiënten kregen een dergelijke infectie. Opvallend was dat er geen verhoogd risico werd gevonden op huiduitslag, misselijkheid en overgeven.

Het was al bekend dat de toevoeging van clavulaanzuur aan amoxicilline vaker diarree veroorzaakt dan amoxicilline alleen. Dit onderzoek geeft duidelijk aan hoe groot dat risico is. Minder bekend is dat deze middelen beide het risico op schimmelinfecties verhogen. Dit onderzoek baseert zich op al verrichte klinische trials, waarin vaak relatief gezonde patiënten geïncludeerd worden. Dit zorgt waarschijnlijk voor een relatieve onderschatting van het aantal bijwerkingen. In de dagelijkse praktijk kan dit onderzoek gebruikt worden om patiënten te informeren over de kans op bijwerkingen van antibiotica.

Therapie

Antibiotica

Roodvonk wordt meestal behandeld met antibiotica. In milde gevallen kan hiervan worden afgezien.

Deeerste keuze voor behandeling is penicilline, die meestal wordt gegeven als penicilline V om in teslikken.

Andere verwante antibiotica (β-lactams) zijn ook mogelijk. Voorbeelden zijn:

Volgens het Robert Koch Instituut is Streptococcus pyogenes niet bekend als resistent tegen β-lactamines.

Als de patiënt allergisch is voor penicilline, worden andere antibiotica gebruikt:

Verdere aanbevelingen

• Raadpleeg altijd een arts bij huiduitslag, koorts of keelpijn!
• Om het verloop van de ziekte positief te beïnvloeden, zijn rust en bedrust aan te raden!
• Zorg ervoor dat je voldoende drinkt!
• Koorts kan worden verminderd met medicijnen, bijvoorbeeld met ibuprofen of paracetamol.
• Als het moeilijk is om te slikken, kunnen warme dranken zoals thee en soep of zuigtabletten pijnstillend werken.

Diagnose

Het uitstrijkje is vooral belangrijk voor atypische beloop van de ziekte en om het te onderscheiden van andere ziekten. De uitstrijkjes zijn meestal snelle antigeentests, die vooral in praktijken en poliklinieken worden uitgevoerd. Het is ook mogelijk om na het uitstrijkje een bacteriële kweek uit te voeren met een exacte differentiatie van de ziekteverwekker. Omdat acute tonsillitis vaak door andere ziekteverwekkers wordt veroorzaakt, wordt een uitstrijkje voor streptokokken alleen aanbevolen voor kinderen ouder dan 3 jaar met koorts, keelpijn en gezwollen halslymfeklieren. Bij jongere kinderen, volwassenen en bij tekenen van een meestal virale verkoudheid zoals verkoudheid, hoest en heesheid, wordt een uitstrijkje uitdrukkelijk niet aanbevolen, omdat de kans op roodvonk hier klein is.

Blutprobe (iStock / mustafaoncul)

Voor specifieke vragen kunnen twee speciale parameters, anti-streptolysine O antilichamen en anti-DNAse B antilichamen, in het bloed worden onderzocht. Hierbij worden antilichamen tegen de bacteriële streptolysine O of tegen een DNA-afbrekend enzym van de streptokokken opgespoord. Vooral aan het begin van de infectie kan een sterke toename van deze antilichamen in het bloed worden waargenomen. De antilichaamconcentraties worden niet in elk geval van roodvonk bepaald.

Differentiële diagnoses

Andere ziekten die op roodvonk kunnen lijken zijn:

• Rubella
• Mazelen
• Geneesmiddelen exantheem
• Tonsillitis veroorzaakt door virussen of andere bacteriën
• Kawasaki syndroom

Oorzaken

Roodvonk wordt veroorzaakt door de bacterie Streptococcus pyogenes uit de groep van β-haemolytische A-streptokokken. Streptokokken zijn grampositieve bolvormige bacteriën die zich in ketens of paren rangschikken. Naast roodvonk veroorzaakt Streptococcus pyogenes een aantal andere ziekten, zoals lokale ontstekingen van de huid(impetigo contagiosa, erysipelas, necrotiserende fasciitis), keelholte en amandelen (faryngitis, angina tonsillaris) en gegeneraliseerde ziekten veroorzaakt door de bacteriën (streptokokkensepsis) of hun toxines (streptokokken toxisch shocksyndroom, reumatische koorts).

Scharlachexanthem (iStock / Marina Demidiu)

Frequentie

Infecties van de keel met Streptococcus pyogenes komen overal ter wereld voor. De leeftijdspiek van roodvonk ligt bij kinderen in de kleuter- en schoolleeftijd (ongeveer 5 tot 15 jaar). In zeldzame gevallen kunnen ook volwassenen worden getroffen. Pasgeborenen voor de geboorte en zuigelingen die borstvoeding krijgen, worden tijdens de eerste maanden meestal beschermd tegen infectie met de ziekteverwekker door antilichamen van de moeder.

Preventie

Tonsillitis (iStock / Aisylu Akhmadieva)

In het geval van een uitbraak van infectie moet antibiotische therapie op tijd gestart worden om het infectie-interval kort te houden. Er wordt geen verdere overdracht verwacht 24 tot 48 uur na de start van de antibioticatherapie.

Personen die aan roodvonk lijden, mogen een gemeenschapsvoorziening niet binnen, noch als verzorger, noch als persoon die verzorgd wordt. Opname is mogelijk vanaf de tweede dag van de antibioticatherapie als de persoon symptoomvrij is. In Oostenrijk is roodvonk een aangifteplichtige ziekte (epidemiewet, Bundesgesetzblatt nr. 186/1950, zoals gewijzigd). In Duitsland bestaat een meldingsplicht voor gemeenschapsvoorzieningen (§ 34 para. 6 IfSG ).

Bronnen

• S3-Leitlinie Halsschmerzen
• RKI-Ratgeber - Streptococcus pyogenes-Infektionen
• Bundesministerium für Soziales, Gesundheit, Pflege und Konsumentenschutz - Scharlach Informationen für medizinisches Fachpersonal Scharlach und andere Infektionen durch A-Streptokokken
• Windfuhr JP, Toepfner N, Steffen G, Waldfahrer F, Berner R. Clinical practice guideline: tonsillitis I. Diagnostics and nonsurgical management. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2016 Apr,273(4):973-87. doi: 10.1007/s00405-015-3872-6. Epub 2016 Jan 11. PMID: 26755048, PMCID: PMC7087627.
• Centor RM, Witherspoon JM, Dalton HP, Brody CE, Link K. The diagnosis of strep throat in adults in the emergency room. Med Decis Making. 1981,1(3):239-46. doi: 10.1177/0272989X8100100304. PMID: 6763125
• McIsaac WJ, White D, Tannenbaum D, Low DE. A clinical score to reduce unnecessary antibiotic use in patients with sore throat. CMAJ. 1998 Jan 13,158(1):75-83. PMID: 9475915, PMCID: PMC1228750.
• Willis BH, Coomar D, Baragilly M. Comparison of Centor and McIsaac scores in primary care: a meta-analysis over multiple thresholds. Br J Gen Pract. 2020 Mar 26,70(693):e245-e254. doi: 10.3399/bjgp20X708833. Erratum in: Br J Gen Pract. 2020 Apr 30,70(694):230. PMID: 32152041, PMCID: PMC7065683.
• Therapie entzündlicher Erkrankungen der Gaumenmandeln – Tonsillitis