Huiduitslag bij kanker - Symptomen, Oorzaken en Behandelingen

Constitutioneel eczeem

Constitutioneel eczeem is een veel voorkomende vorm van eczeem die gepaard gaat met ernstige jeuk. Typische plekken zijn de nek, de knieholten en elleboogsplooien, maar de hele huid kan aangedaan zijn. Er is sprake van roodheid en schilfering. Klik hier voor de aparte folder over constitutioneel eczeem of een overzicht van de verschillende soorten eczeem.

Galbulten zijn heftig jeukende zwellingen van de huid die ontstaan omdat een bepaald soort cellen in de huid, de mestcellen, histamine loslaten in de huid. De histamine zorgt voor jeuk en de kenmerkende ‘galbulten’. De trigger voor deze cellen om histamine los te laten is heel verschillend. Het kan komen door kou, warmte of druk op de huid, geneesmiddelengebruik, infecties etc. Typisch voor galbulten is dat ze binnen 24 uur ontstaan en weer verdwijnen. Dit patroon kan zich weken, maanden en soms ook jaren handhaven. Meer over urticaria…

Huidverzorging bij chemotherapie

Bij chemotherapie is het belangrijk om een gezonde huid te hebben. Besteed daarom extra aandacht aan huidverzorging: vóór de start van je chemo, maar ook tijdens en na de chemo.

1. Milde huidreiniging

Douchen, handen wassen, het gezicht wassen – de huid heeft door al dat reinigen behoorlijk wat te verduren. Helemaal als je de huid té vaak wast, of met té warm water. Of als je schuimende zeepproducten gebruikt die dus té veel ontvetten.

Beter is het om de huid mild te reinigen. Gebruik onder de douche het liefst een zeepvrije douchecrème of een doucheolie. Het gezicht reinig je het liefst op een huidvriendelijke manier: met een pH-neutraal en afwasbaar product. Vooral dit laatste is belangrijk, want gezichtsreinigers die je met alleen een watje weghaalt, laten altijd resten achter op de huid. Hierdoor kan de huid uitdrogen en geïrriteerd raken. Of je je gezicht op een milde wijze schoonmaakt, kun je zelf goed nagaan: heb je een trekkend gevoel nadat je je gezicht gereinigd hebt, dan is dat een teken dat de reiniging niet mild genoeg is.

Tijdens chemotherapie is het extra belangrijk om ook vaak je handen te wassen, gezien het risico op infecties. Gebruik wel een milde handzeep, en vergeet niet je handen na het wassen goed droog te deppen – ook tussen de vingers en onder de ringen. Wordt de huid rood, schilferig en droog, lees dan ook mijn advies over handeczeem.

2. Milde verzorgingsproducten bij chemo

Tijdens chemo is je huid extra kwetsbaar en gevoelig, en kan het zo zijn dat producten waar je eerst prima tegen kon, nu opeens voor problemen zorgen. Probeer milde verzorgingsproducten te gebruiken bij chemo – zonder bekende allergenen of irriterende stoffen – zodat je de huid niet onnodig belast.

Welke ingrediënten vermijden in huidverzorgingsproducten?

• Parfum of geurstoffen
• Uitdrogende alcohol (gedenatureerde alcohol, alcohol denat.)

Huiduitslag

Een huiduitslag is een term die gebruikt om een plotselinge afwijking van de huid aan te geven die gepaard gaat met roodheid, vlekken of bulten. Een huiduitslag kan met of zonder jeuk-of pijnklachten gepaard gaan. Een huiduitslag op zich is geen ziekte of diagnose maar een symptoom. Het is de taak van de dermatoloog om uit te zoeken welke mogelijk oorzaken er kunnen zijn voor het ontstaan van de huiduitslag.

Een huiduitslag is een plots verschijnen van rode, roze of paarsrode bultjes of vlekjes op een bepaalde lichaamsdeel (bijv. het gezicht of de handen) of over grotere delen van het lichaam. Wanneer de gehele huid rood is spreken we ook wel van erytrodermie. Een huiduitslag kan gepaard gaan met jeuk, pijn, branderigheid of soms met gevoelens van onwelbevinden, ziek –zijn en (hoge) koorts.

Huidproblemen na chemo

Chemotherapie heeft verschillende effecten op de huid. Zo kan je huid door chemo droger en kwetsbaarder worden, en gevoeliger voor de zon. Vaak ontstaan er ook een soort pukkeltjes die lijken op acne, maar het niet zijn.

Een (extreem) droge huid is gevoeliger voor eczeem, jeuk en er kunnen wondjes ontstaan die gaan ontsteken. Daarom is het zo belangrijk om de huid goed te verzorgen.

Welke huidproblemen je na chemo opmerkt, hangt ook samen met de soort chemotherapie die je krijgt. Sommige medicijnen bij chemo geven een typisch chemo-gerelateerde huiduitslag, met droogheid en pukkeltjes. Maar er zijn ook medicijnen die rode uitslag geven, of jeuk, of pigmentvlekken, et cetera – er bestaan wel tientallen soorten huiduitslag die medicijngerelateerd zijn, en dus na chemo kunnen ontstaan.

Naast de huidproblemen, kunnen ook de nagels brozer worden.

Chemo en haren

Naast de effecten op de huid, zorgt chemo helaas vaak voor haaruitval. Dit komt doordat vele vormen van chemotherapie erop zijn gericht om te snel delende cellen kapot te maken (de kankercellen). Nu is het zo dat er ook in het lichaam zelf cellen zijn die sneldelend zijn, namelijk de haarzakjes. Deze worden dus ‘per ongeluk’ ook aangevallen door de chemo.

Een koelkap helpt het haaruitval tegen te gaan. Door de kap wordt de hoofdhuiddoorbloeding verminderd, waardoor er dus minder chemotherapie de haarzakjes bereikt.

De huid bij radiotherapie (bestraling)

Naast chemotherapie, is er ook radiotherapie. Bij deze behandeling wordt de huid plaatselijk bestraald. Helaas ondervindt ook hierbij de huid veel last. Meer daarover lees je in mijn blog over bestraling en de huid.

Wat is de behandeling van dermatomyositis ?

AFWEERREMMENDE MIDDELEN
Dermatomyositis wordt het beste behandeld met orale afweerremmende middelen. De eerste keus is prednisolon in hoge dosering . Vaak wordt er na 3 maanden gekeken of er verbetering optreedt van de spierfunctie (meer kracht ? , meer energie ?). Indien er sprake is van een goed respons kan de dosis afgebouwd worden. Indien er nog geen verbetering optreedt wordt dit middel vaak gecombineerd met andere afweerremmende middelen, zoals azathioprine, cyclofosfamide, methotrexaat of ciclosporine. Kwaadaardige processen in het lichaam dienen uiteraard ook meebehandeld te worden.

IMMUNOGLOBULINE THERAPIE
Bij deze, vrij nieuwe methode, wordt via een infuus, voor een periode van 5 dagen speciale antistoffen (= immunoglobulines) toegediend. Deze behandeling grijpt in op de autoimmuuntheorie, die bij dermatomyositis van toepassing is. Deze speciale antistoffen zouden in staat zijn om de antistoffen bij dermatomyositis in de bloedbaan weg te vangen, waardoor deze geen schade meer kunnen aanrichten. Uit studies is gebleken dat de toediening van immunoglobulines in combinatie met prednisolon heeft geleid tot een hoger succespercentage (meer terugkeer van spierkracht en verdwijnen van huidverschijnselen) dan behandeling met prednisolon alleen. De behandeling met immunoglobulines wordt nog niet als standaardtherapie voor dermatomyositis beschouwd en wordt alleen verricht in gespecialiseerde (academische) centra.

HUIDAFWIJKINGEN
Deze worden zonodig behandeld met een uitwendige corticosteroïden. Kalkafzettingen worden behandeld met injecties met corticosteroïden, antistollingstherapie of oraal aluminiumzouten. Soms is een operatie noodzakelijk om de grootste kalkmassa’s te verwijderen.

Immunotherapie bij melanoom stadium 4

Heb je melanoom in stadium 4 en ben je fit genoeg voor een behandeling? Dan kun je een van deze medicijnen krijgen:

• ipilimumab
• nivolumab
• pembrolizumab
• ipilimumab samen met nivolumab

De behandeling heeft als doel om je klachten minder te maken en je leven te verlengen.

Ben je geopereerd aan een stadium 4 melanoom en ben je ziektevrij? Dan is een aanvullende behandeling met nivolumab mogelijk. Deze behandeling kan de kans kleiner maken dat de kanker terugkomt.

Bij stadium 4 slaat de behandeling bij 30 tot 60% van de patiënten aan. Het percentage hangt af van de agressiviteit en uitgebreidheid van de ziekte en welke immunotherapie gegeven wordt. Aanslaan betekent hier dat de uitzaaiingen meer dan 30% afnemen.

De behandeling duurt maximaal 2 jaar.