Begrijpen en Behandelen van Eczeem bij Kinderen - Een Gids voor Ouders

Hoe wordt constitutioneel eczeem behandeld?

Constitutioneel eczeem is een aandoening die door erfelijke aanleg wordt veroorzaakt en kan daarom niet door behandeling genezen. Gelukkig groeien de meeste kinderen over het eczeem heen: de meerderheid van kinderen die op jonge leeftijd eczeemklachten hebben is er rond het begin van de puberteit van af. Hoewel eczeem niet genezen kan worden, zijn er wel behandelingen om de huidklachten te laten verminderen.

zalf tegen de droge huid
de huisarts of dermatoloog zal altijd beginnen met een ‘droge-huidzalf’ voor te schrijven. Deze zalf zorgt ervoor dat de uitgedroogde huid weer soepel wordt en vocht gaat vasthouden. Zo komt de huid in een goede conditie en heeft het eczeem minder kans om uit te breken.

corticosteroiden
corticosteroidzalf (‘hormoonzalf’) heeft twee goede effecten op het eczeem. In de eerste plaats wordt de ontsteking in de huid onderdrukt, zodat de roodheid afneemt en in de tweede plaats werkt het ook jeukstillend. Hormoonzalven zijn erg effectief tegen eczeem, maar kunnen niet onbeperkt worden gesmeerd omdat het bij langdurig, onafgebroken gebruik de huid dun kan maken. Bovendien neemt de effectiviteit van hormooncremes dan af. Als u de zalf echter volgens de voorschriften van de arts toepast is de kans op het ontstaan van bijwerkingen zeer klein. Vooral wanneer een afwisselend schema wordt gebruikt (enkele dagen per week achtereen smeren en dan weer enkele dagen niet) zijn de risico’s op problemen klein. meer over corticosteroïden voor de huid…

calcineurine-remmers
eczeem kan ook worden onderdrukt door crème of zalf die geen corticosteroïd bevatten. Dit zijn tacrolimus zalf en pimecrolimus crème:

pimecrolimuscrème
pimecrolimus heeft een werking en toepassing die in grote lijnen vergelijkbaar is met tacrolimus zalf. Pimecrolimus crème (merknaam: Elidel ®) is op recept verkrijgbaar en kan eveneens worden toegepast bij eczeempatienten van 2 jaar en ouder. Pimecrolimus crème is bedoeld voor mild- tot matig ernstig atopisch eczeem. meer over pimecrolimus crème…

Wat is de oorzaak van constitutioneel eczeem?

Hoe constitutioneel eczeem precies ontstaat is nog niet helemaal duidelijk. Zeker is dat verschillende factoren een rol spelen. Aanleg voor eczeem is er altijd. Eczeem komt veel vaker voor bij kinderen van ouders die bekend zijn met eczeem. Vooral als beide ouders constitutioneel eczeem hebben is de kans dat hun kinderen ook eczeem krijgen erg groot, namelijk ongeveer 80%. Wanneer andere ‘atopische ziekten’ zoals astma in de familie voorkomen is de kans op eczeem bij het kind ook verhoogd.
Naast de erfelijke aanleg spelen andere factoren een rol die de ernst van het eczeem bepalen:

Wat zijn de mogelijke complicaties van atopisch eczeem ?

Doordat de huidbarriére bij atopisch eczeem minder goed werkt en daardoor de huid vaak stuk is ontstaan er gemakkelijker infecties.

• Bacteriële infecties. Er ontstaat een plotselinge verergering van het eczeem, met pusvorming en korstjes. De roodheid en zwelling kan daarbij toenemen. In sommige gevallen kan er zelfs een erysipelas ontstaan. Bij atopisch eczeem spelen de Stafylokokken bacteriën een belangrijke rol. Het blijkt dat in 90% van de gevallen deze bacterie uit de huid van atopische patiënten is te kweken. Lees meer : Stafylokokken infecties van de huid
  
• Virus infecties. De meest beruchte is het “eczema herpeticum”. Dit betreft een infectie met het herpes simplex virus (HSV). Hierbij zien we snel uitbreidende heldere, later pussige blaasjes, die vaak in groepjes bij elkaar liggen, overgaand in korstjes en schaafwondjes. Bij een eerste infectie met HSV is er ook vaak koorts, algemeen onwelbevinden en gezwollen lymfeklieren.
• Andere minder ernstige complicaties zijn: puistjes (folliculitis), schimmelinfecties, wratten en waterwratten (mollusca).
  

Hoe ontstaat eczeem?

Vaak ontstaat de kinderziekte eczeem door erfelijke aanleg, waardoor de huid minder goed water vasthoudt en dus sneller uitdroogt. Dat noemen we constitutioneel eczeem. Dit begint meestal al bij baby’s van ongeveer drie maanden. Kinderen met eczeem zijn vaak ook allergisch, ze hebben bijvoorbeeld hooikoorts .

Eczeem ontstaat op verschillende plekken, dit is ook afhankelijk van de leeftijd van je kind:

• Kinderen die jonger zijn dan twee jaar krijgen het met name in het gezicht, op het hoofd, op het bovenlichaam, de knieën en de ellebogen eczeem.
• Kinderen die ouder zijn dan twee jaar krijgen met name aan binnenkant van de ellebogen, de achterkant van de knieën, op de polsen en enkels en soms in de nek en rond de ogen eczeem.

Hoe wordt het behandeld?

Het gebruik van cosmetische cremes dient te worden gestopt.Wanneer ter plekke van de periorale dermatitis hormooncremes worden gebruikt, is het belangrijk dat daarmee wordt gestopt. Wanneer vrij sterke hormooncremes worden toegepast is het verstandig niet acuut te stoppen, maar de huid te ontwennen door eerst minder sterke hormooncremes te smeren.
In veel gevallen is het stoppen van de cosmetica of hormooncremes voldoende om de periorale dermatitis te genezen. Indien dit echter niet gebeurt kan uw arts een antibiotica-kuur voorschrijven (bijvoorbeeld tetracycline).
Lokale antibiotica (in creme- of gelvorm) zijn soms ook effectief gebleken in de behandeling van periorale dermatitis (o.a. metronidazol, clindamycine).

– geen cosmetica gebruiken die de huid ‘afsluiten’, gebruik eventueel een milde kalmerende crème.
– de huid dagelijks goed reinigen met water en een huidvriendelijke zeep.
– geen sterke hormooncremes gebruiken in het gelaat.

handige links

literatuur
Tempark T et al: Perioral dermatitis: a review of the condition with special attention to treatment options. Am J Clin Dermatol. 2014 Apr,15(2):101-13

Hoe voorkom ik dyshidrotisch handeczeem?

Zoals u heeft gelezen wordt bij 80% van de patiënten met dyshidrotisch eczeem nooit een oorzaak aangetroffen. Dit betekent echter niet dat we helemaal niets kunnen doen om een nieuwe ‘aanval’ te voorkomen.
Het is bij het voorkomen van handeczeem van groot belang dat de huid van de handen in een goede conditie verkeert. Het regelmatig ‘invetten’ van de handen om uitdroging te voorkomen en het beschermen van de handen tegen irriterende stoffen d.m.v. handschoenen, is erg belangrijk. Overleg met uw huisarts, dermatoloog en/of bedrijfsarts welke maatregelen u kunt treffen in de woon- en werkomgeving om de kans op het voortdurend terugkeren van dyshidrotisch handeczeem te verkleinen.

handige links

Literatuur
Veien NK: Acute and recurrent vesicular hand dermatitis. Dermatol Clin. 2009 Jul,27(3):337-53

Auteur: Dr R.L. van Leeuwen, dermatoloog, Alrijne Ziekenhuis Leiden

Laatste update: 4 juli 2020