Wat veroorzaakt eczeem?

Wat zijn de vooruitzichten?

Zoals gezegd verdwijnt bij de meeste kinderen het eczeem vóór de puberteit. Bij 50-60% van de kinderen is het eczeem zelfs al op de leeftijd van 5 jaar verdwenen. Wel hebben kinderen met eczeem een grote kans om astmatische klachten te ontwikkelen: ongeveer 40% van de kinderen met eczeem lijdt later aan astma.
Bij sommige kinderen blijft het eczeem gedurende de gehele kinderleeftijd en verdwijnt het zelfs niet op de jong-volwassen leeftijd. Voor zover nu bekend heeft de soort en de intensiteit van de behandeling van eczeem geen invloed op het uiteindelijke beloop en het uitdoven van het eczeem.

handige links

Patiëntenvereniging Constitutioneel Eczeem: VMCE

literatuur
Johansson EK et al: Prognosis of Preschool Eczema and Factors of Importance for Remission. Acta Derm Venereol. 2018 Jul 11,98(7):630-635

Wat is eczeem?

Eczeem is een verzamelnaam van verschillende huidaandoeningen die zich kenmerken door een jeukende, rode en ontstoken huid. Het is een chronische aandoening, wat betekent dat het langdurig kan duren of steeds terug kan komen. Eczeem kan op iedere leeftijd voorkomen, van baby’s tot ouderen.

Veel voorkomende symptomen van eczeem zijn:

• Schilferige huid met roodheid en gebarsten plekken (droog eczeem)
• Hevige jeuk of een branderig gevoel van de huid
• Bultjes of blaasjes met vocht die kunnen openbarsten (nat eczeem)
• Blaren door verergering van eczeem
• Verandering van pigment of kleur van de huid
• Een droge, ruwe en schrale huid

Verschillende vormen van eczeem

Constitutioneel eczeem wordt ook wel atopisch of aangeboren eczeem genoemd. Het heeft een erfelijke component en kan al in de eerste maanden na de geboorte tot uiting komen. Kinderen kunnen eroverheen groeien, maar blijven gevoelig voor terugval. Deze vorm gaat vaak gepaard met andere allergische aandoeningen zoals astma, hooikoorts of een voedselallergie. Constitutioneel eczeem behoort daarom tot het atopisch syndroom. 1

Wat kan je zelf doen tegen eczeem?

Uit onderzoek blijkt dat kinderen die 6 maanden of langer borstvoeding krijgen minder vaak en minder ernstig eczeem en astma ontwikkelen. Vooral aan kinderen van ouders met een aanleg voor eczeem of astma is het verstandig borstvoeding te geven. Bij het geven van de bijvoeding na 6 maanden is het beter om niet te snel te beginnen met voedingsmiddelen waarvoor een kind makkelijk allergisch kan raken zoals ei en pinda.

Belangrijk is te voorkomen dat de huid van uw kind niet te veel uitdroogt omdat een droge huid gevoeliger is voor eczeem en bovendien jeukt. Was uw kind zo min mogelijk met zeep en gebruik zo nu en dan speciale badolie in het badwater. Na het wassen is het verstandig de huid in te vetten met de ‘droge-huidzalf’. Deze werkwijze is altijd van belang, ook in perioden dat uw kind geen eczeem heeft.

Alternatief is de zogenaamde soak-and-smear methode : hierbij is het de bedoeling dat het kind met eczeem baddert in een bad met schoon water zonder zeep of toevoegingen. Wanneer de hoornlaag van de huid volgezogen is met water wordt de huid drooggedept (en niet drooggewreven) en vervolgens direct ingesmeerd met een verzorgende zalf die de arts speciaal voor dit doel heeft voorgeschreven (vaseline-paraffine zalf bijvoorbeeld).

Zorg dat Uw kind geen irriterende kleding direct op de huid draagt, deze kunnen de jeuk verergeren en daarmee het kind aanzetten tot krabben. Er zijn anti-krabpakjes en onderkleding van natuurzijde verkrijgbaar om de huid tegen dergelijke irritatie te beschermen.

Voorlichting over eczeem aan uw kind is ook belangrijk. Speciaal voor kinderen tussen 4 en 8 jaar is een vrolijk verhaal op rijm geschreven, geïllustreerd met aquarellen. Het heet ‘Zalfje’: het boek gaat over Bram en die heeft jeuk. De dokter zegt dat hij eczeem heeft. Maar smeren wil hij niet, dat vindt hij maar plakkerig en vervelend. Op een avond besluit Zalfje, die ongebruikt in het kastje staat, naar hem toe te gaan en uit te leggen hoe hij kan helpen. Zo leert Bram over eczeem en worden smeeradviezen besproken. Meer informatie op www.zalfje.com.

Voetschimmel of eczeem aan de voeten?

Eczeem aan de voeten kan ook lijken op voet schimmel. Een schimmel veroorzaakt namelijk, net als eczeem, een rode huid, schilfering en jeuk. Op zowel de voeten als tussen de tenen. Toch zijn er een aantal belangrijke verschillen tussen beide huidklachten, waaronder de oorzaak.

1. Verschillende oorzaken

Om deze laatste reden wordt voetschimmel ook wel zwemmerseczeem genoemd. Je loopt voetschimmel namelijk het snelste op, in openbare zwembaden. Maar eigenlijk is deze term verwarrend. Zwemmerseczeem, oftewel voetschimmel, is namelijk geen huidontsteking. En eczeem wel. Beide huidklachten hebben alleen vergelijkbare symptomen, waaronder roodheid en jeukende plekken.

2. Verschillende uiterlijke kenmerken

Verder uit voetschimmel zich met name in rode voetzolen, jeuk, witte schilfering en kloofjes. Een typisch kenmerk hierin is de ringvormige schilfering. Dit is bij eczeem niet het geval. In enkele gevallen kan de schimmel ook voor blaren, kleine blaasjes of puistjes zorgen.

Ook zijn er bij schimmel aan de voeten vaak schimmelnagels te zien. De nagels zijn dan geel tot bruin van kleur. Andere plaatsen waar voetschimmel kan optreden zijn de zijkanten van de voeten.

Bij symptomen van voetschimmel is het belangrijk om dit te behandelen. Je kunt dit zelf doen door een anti schimmel crème te smeren om de schimmels te doden. Een huisarts kan deze voorschrijven. Gelukkig is voetschimmel goed te behandelen. Meestal is de infectie binnen vier weken verdwenen.

Hoe ontstaat eczeem?

Verschillende factoren spelen een rol bij het ontstaan van eczeem. Constitutioneel eczeem wordt veroorzaakt door een complexe interactie van genen en omgevingsfactoren waarbij het immuunsysteem betrokken is. 1,2

De kans op het ontwikkelen van eczeem is groot wanneer één of beide ouders atopisch zijn (allergisch of gevoelig reageren op een niet levensbedreigende stof). Hierbij kan een bepaalde genmutatie in de huidcellen ervoor zorgen dat de huidbarrière verstoord raakt.

Bepaalde prikkels en stoffen uit de omgeving zorgen voor een overgevoelige reactie van de huid. Deze reactie kan een erfelijke component hebben, maar dat hoeft niet. De huid reageert bijvoorbeeld op warmte, transpiratie, droge lucht, wol of acryl, bepaalde voedingsmiddelen, huisstofmijt, zeep of chemicaliën in schoonmaakmiddelen. Ook kunnen er bepaalde factoren zijn die de kans op het ontstaan van eczeem kunnen vergroten.

Een verstoorde huidbarrière

Een verstoorde huidbarrière zorgt ervoor dat de huid meer vocht verliest en uitdroogt. 2 Daardoor is de huid minder goed beschermd en vatbaarder voor irriterende stoffen en allergenen. Deze kunnen de huid binnendringen waarna ontsteking en een overactieve immuunrespons volgt. 1 Het immuunsysteem ziet de onschuldige stof als indringer en reageert hier overdreven op. Stoffen als histamine komen vrij en zijn verantwoordelijk voor de typische eczeemklachten.

Eczeem en het darmmicrobioom

Een evenwichtig darmmicrobioom is ook van belang voor een gezonde huid. Mensen met constitutioneel eczeem hebben een lagere diversiteit van goede darmbacteriën en een grotere doorlaatbaarheid van de darm. 3

Goede darmbacteriën zoals Bifidobacterium en Lactobacillus hebben een beschermende werking bij ontstekingsziekten van de huid waaronder eczeem. Bifidobacterium bacteriën produceren korteketenvetzuren als butyraat die een gunstig effect hebben op de huidbarrière door het verminderen van ontstekingsfactoren. 4