Genieten van de Zon met Eczeem - Tips en Adviezen

Wat is de oorzaak van eczeem?

Wie eczeem krijgt, heeft daar vaak al een aangeboren aanleg voor. Het begint meestal in de kinderjaren. Soms verdwijnt het voor of rond de puberteit, maar dat hoeft niet. De eerste verschijnselen kunnen zich ook juist pas openbaren op volwassen leeftijd. Over het algemeen is constitutioneel eczeem de soort eczeem waar je als kind al klachten ervaart.

Eczeem komt voornamelijk voor op de volgende plekken:

• het gezicht, bijvoorbeeld rondom de ogen en de mond
• de nek
• de knieholten
• de binnenkant van de ellebogen
• de handen

Hoe wordt eczeem op het gezicht veroorzaakt?

Eczeem komt ook voor op het gezicht en kan plotseling opduiken. Het uit zich dan met name rond de ogen of mond. Maar eczeem kan ook achter de oren of in de hals optreden. De voornaamste oorzaken van eczeem in het gezicht zijn: een (zeer) droge huid, erfelijke aanleg en hormonale veranderingen. Maar ook temperatuurverschillen, stress of een allergische reactie op, bijvoorbeeld, cosmetica kunnen een oorzaak zijn.

Wat zijn de oorzaken van atopisch eczeem?

Eczeem komt meestal niet alleen voor. Het hangt vaak samen met andere erfelijke, atopische aandoeningen zoals astma, of allergische rhinitis (een allergische ontsteking van het neusslijmvlies) - vraag dus zeker eens rond bij je familie.

Aangezien eczeem wordt beschouwd als een echte volksziekte met een familiegeschiedenis, zou je best wel eens veel reactie kunnen krijgen.

Aantal eczeemgevallen neemt toe!

Met een prevalentie van 2 tot 5% (ongeveer 15% bij kinderen en jongvolwassenen) is consitutioneel eczeem een van de meest voorkomende huidaandoeningen. In de afgelopen decennia is het aantal nieuwe gevallen twee- tot driemaal zo hoog geworden. Het risico op het ontwikkelen van neurodermitis wordt geschat op een zorgwekkende 15-30% bij kinderen en 2-10% bij volwassenen.

De oorzaken van eczeem zijn net zo ingewikkeld en verschillend als de symptomen zelf. Het is een complexe puzzel uit genetica, immunologie en omgevingsfactoren, en er zijn voortdurend vernieuwingen en veranderingen in het klinisch onderzoek naar eczeem. Je kunt het al raden: Tot op heden begrijpen we nog niet volledig hoe eczeem precies ontstaat. Maar wat hebben we dan wel waarop we kunnen rekenen bij de behandeling van eczeem? Hier komt de zogenaamde vicieuze cirkel van oorzaak en gevolg om de hoek kijken.

De vicieuze cirkel van oorzaak en gevolg

Achter de intense jeuk, ontstekingen en droogheid schuilt een verstoorde huidbarrière met een verstoorde balans in het microbioom. Normaal gesproken beschermen deze ons tegen allerlei omgevingsinvloeden. Een verstoorde huidbarrière uit zich in een verhoogd transepidermaal vochtverlies (TEWL) en verminderde hydratatie in de hoornlaag. Dat betekent dat er veel vocht verloren gaat, omdat het niet meer wordt vastgehouden door de beschadigde structuren van de bovenste huidlaag. De huid droogt uit.

Wat is het atopisch syndroom?

Het atopisch eczeem vormt een onderdeel van het “atopisch syndroom” . Hieronder vallen ook astma (benauwdheid en piepen), hooikoorts (verstopte neus, tranende ogen, niezen) en voedingsallergie (bijvoorbeeld voor pinda’s of noten) Vaak heeft de patiënt één of meerdere familieleden met één of meerdere van deze vier ziektebeelden. Het is inmiddels duidelijk dat een kind met atopisch eczeem ook later klachten kan krijgen van hooikoorts, astma of voedingsallergie. Andersom is het ook mogelijk. Een kind die op jonge leeftijd al symptomen heeft van hooikoorts of astma kan later ook eczeem ontwikkelen.

1. ERFELIJKHEID

Atopisch eczeem is genetisch bepaald en kan daarom niet worden genezen. De aanleg voor atopisch eczeem wordt erfelijk overgedragen en kan al snel na de geboorte tot uiting komen. Studies tonen aan dat er niet één maar meerdere genen (= dit zijn stukjes erfelijk materiaal gelegen op de chromosomen ) gerelateerd zijn aan het ontstaan van atopisch eczeem. Zeker één deze genen is betrokken bij de opbouw van de huid barrière. Andere genen spelen een rol bij het ontstaan van het overgevoelig afweersysteem bij eczeem.

Mutatie filaggrine eiwit. Een deel van de patiënten met atopisch eczeem heeft een mutatie in het gen die verantwoordelijk is voor het aanmaken van filaggrine eiwit. Filaggrine ( oftewel: filament aggregating protein) heeft een belangrijke rol in de functie van de huid barrière. Filaggrine speelt een belangrijke rol in het dicht houden van de huid en ook als natuurlijke bevochtiger van de huid (zogenaamde “natural moisturizer) . Bij mutaties in dit gen ontstaat een droge huid en een verslechterde huidbarrière. De huid is hierdoor constant “lek”. Door dit verstoorde huid barrière kunnen bacteriën en virussen gemakkelijker van buitenaf de huid binnendringen maar vice versa ook water en voedingstoffen van binnenuit naar buiten ontsnappen. Waarschijnlijk hebben mensen met atopisch eczeem ook mutaties in andere genen die ook andere huidbarrière eiwitten aanmaken, maar dit wordt momenteel nog onderzocht. Verder zijn er aanwijzingen dat dit defect in de huidbarrière een ontstekingsreactie uitlokt bij eczeem, wat de klachten van roodheid, zwelling en jeuk kan verklaren. Het afweersysteem probeert hiermee het defect in de huid dus op te lossen maar veroorzaakt tegelijkertijd juist meer problemen voor de persoon met eczeem.

Ernstig eczeem

prednison

meestal toegediend als ‘stootkuur’, dat wil zeggen dat enkele dagen een rlatief hoge dosis wordt gegeven, waarna het middel weer wordt gestopt. Wel moet dan een passend vervolgbeleid worden afgesproken.

ciclosporine

ciclosporine (Neoral ®) onderdrukt de immuunreactie die bij eczeem een belangrijke rol speelt. Het middel is vaak bijzonder effectief, maar kan slechts gedurende een beperkte tijd (meestal enkele maanden) worden toegepast. er zijn vele mogelijke bijwerkingen beschreven, waaronder bloeddrukstijging en nierproblematiek. Regelmatige controles van bloed en bloeddruk zijn noodzakelijk. Na stoppen kan het eczeem weer sterk terugkomen.

Eczeem reageert vaak goed op zonlicht. Veel mensen met eczeem hebben daarom in de zomer minder klachten van hun huidaandoening dan in de winter. Bij deze mensen kan ultravioletlicht therapie (PUVA of UVB) bij verergering van het eczeem soms uitkomst bieden.

dupilumab

een betrekkelijk nieuw geneesmiddel tegen ernstig eczeem is dupilumab. Het medicijn remt de receptor voor interleukine 4 en interleukine 13 op ontstekingscellen. Hierdoor wordt de ontsteking in de huid geremd. Dupilumab kan worden voorgeschreven aan patienten van 6 jaar en ouder die niet voldoende reageren op de gebruikelijke behandelingen. Het wordt in principe elke 2 weken toegediend per injectie. Dit medicijn is duur en daarom zijn er voorwaarden verbonden aan het voorschrijven hiervan. Uw dermatoloog kan nagaan of u in aanmerking komt voor het geneesmiddel.

tralokinumab

sinds het najaar van 2021 is tralokinumab in Nederland beschikbaar . Het remt interleukine 13 (IL-13). Dit eiwit speelt een belangrijke rol bij de ontsteking van de huid bij eczeem. Ook tralokinumab wordt per injectie toegediend, in principe 1x per 2 weken. Het medicijn is geregistreerd voor gebruik bij volwassen patienten met constitutioneel eczeem. Aan het voorschrijven zijn meestal voorwaarden verbonden vanwege de prijs van het geneesmiddel.

Wat is erytrodermie ?

Erytrodermie betekent letterlijk “rode huid”. Dit is een bijzondere vorm van eczeem , waarbij de heftige ontstekingsreactie gepaard gaat met een massale verwijding van de bloedvaatjes in de huid. De GEHELE huid is rood, strak gepannen, warm, gezwollen, schilferend en erg jeukend. De patiënt voelt zich daarbij meestal ziek. Dit is een ernstige situatie, omdat door de bloedvatverwijding de patiënt veel vocht , eiwitten en mineralen dreigt te verliezen. Er bestaat een risico op uitdroging en acute nierfalen. Een patiënt met erytrodermie dient in een ziekenhuis te worden opgenomen en behandeld.

De aanleg om allergisch te reageren(= atopie) kan helaas niet worden behandeld. De behandeling is gericht om de symptomen van jeuk en eczeem te bestrijden. Atopisch eczeem kan dus niet worden genezen, een goede behandeling kan wel uw leven en/of dat van uw kind een stuk draaglijker maken. De keuze van behandelvorm is afhankelijk van de ernst, lokalisatie, en stadium van het eczeem, de aanwezigheid van complicaties en de leeftijd van de patiënt.

De behandeling van atopisch eczeem bestaat altijd uit 3 onderdelen:
A. Anti-eczeem behandeling
B. Huidverzorging
C. Beperken van allergene- en niet allergene prikkels

A. ANTI-ECZEEM BEHANDELING
Het anti-eczeem behandeling is afhankelijk van de ernst, lokalisatie, en stadium van het eczeem, de aanwezigheid van complicaties en de leeftijd van de patiënt. Er bestaan drie vormen: uitwendige behandeling (zalfjes), inwendige behandeling (pillen slikken) en lichttherapie.

1. Corticosteroïden. Deze stoffen remmen de ontsteking en de jeuk. Bestaat er een gering of matig ernstig eczeem, dan is gebruik van een zwak werkend corticosteroïd meestal voldoende. Wordt het eczeem ernstiger en chronischer dan kunnen sterker werkende corticosteroïden in een “pulsschema” worden gegeven. Een voorbeeld van een pulschema is 4 dagen in de week, achter elkaar, éénmaal daags aanbrengen en dan 3 dagen in de week, alleen een vette basiszalf. De sterkte van het corticosteroïd kan dan weer geleidelijk verminderd worden, zodra het eczeem rustiger wordt.
2. Teerzalven. Ook deze stoffen remmen de onsteking en de jeuk. Ze hebben als nadelen dat ze een sterke geur hebben en dat ze afgeven op kleding en beddengoed. De effectiviteit is echter minstens net zo goed als corticosteroïden. Voor intensieve teerzalftherapie is het soms nodig om patiënten voor een paar weken op te nemen in het ziekenhuis.
3. Bij infecties met bacteriën of schimmels kan men een desinfecterende, anti-bacteriële en/of anti-schimmelmiddel toevoegen. Voorbeelden zijn fusidinezuur, chlooorhexidine of betadinejodium.
4. De twee middelen tacrolimus en pimecrolimus werken ontstekingsremmend maar bevatten géén corticosteroïden. Bijwerkingen zoals het dunner worden van de huid zullen daarom met deze middelen niet optreden. Wel ontstaat er direct na het aanbrengen van deze stoffen een irritatie-reactie die echter voorbijgaand van aard is. Deze middelen kunnen zeer goed voor eczeem in het gezicht worden gebruikt.

Werkt zinkzalf tegen eczeem?

De volgende leefregels kunnen u helpen om allergene en niet-allergene (irriterende factoren) te helpen beperken

1.Irriterende factoren voorkomen

2. Voedingsmiddelen en eczeem

• Het vermijden van bepaalde voedingsmiddelen blijkt alleen zinvol bij kinderen onder de 5 jaar. Wanneer u merkt dat uw kind na inname van bepaalde voedingsmiddelen, zoals koemelk, kippeneiwit, vis of noten direct klachten krijgt van galbulten, darmkrampen, diarree of verergering van het eczeem, dan wordt een allergie op dit voedingsmiddel verdacht. Wanneer de klachten verdwijnen na het elimineren van deze voedingsmiddelen uit de voeding, dan is een allergie op dit middel waarschijnlijk aanwezig. Voor adviezen omtrent het uitvoeren van deze eliminatie-provocatietest kunt u het beste terecht bij de allergoloog.

3. Huisstofmijt reductie, saneringsadviezen

De onderstaande saneringsadviezen zijn vooral zinvol bij aangetoonde allergie op huisstofmijt. Oudere kinderen en volwassenen blijken daarbij het meest baat te hebben.

• Overdag ventileren slaapkamer (ramen openzetten), beddengoed openleggen.
• Gebruik als vloerbedekking geen tapijt in de slaap- of woonkamer, maar tegels, vinyl of laminaat.
• Het gebruik van allergeendichte hoezen voor matras, kussen en dekbed blijkt geen invloed te hebben op het beloop van het eczeem. Deze maatregel is alleen zinvol voor patiënten met klachten van verstopte neus, niezen en benauwdheid.
• Verminderen huidbacteriën (stafylokokken). Dit wordt aangeraden ook al zijn er klinisch geen tekenen van infectie. Door uw lichaam te wassen 1-3 X per week met een desinfecterende wasemulsie-of oplossing (bijv. Hibiscrub) kunt u de hoeveelheid Stafylokokken bacteriën op de huid verminderen.

5. Stress reductie

• Vermijd overmatige stress, en zoek voldoende ontspanning op.
• Ontspanningsoefeningen. Het is verstandig uw arts hulp te vragen indien er psychische problemen zijn. In sommige gevallen is de hulp van een psycholoog aan te bevelen.