Constitutioneel Eczeem bij Kinderen - Oorzaken, Symptomen en Behandeling

Wat is het atopisch syndroom?

Het atopisch eczeem vormt een onderdeel van het “atopisch syndroom” . Hieronder vallen ook astma (benauwdheid en piepen), hooikoorts (verstopte neus, tranende ogen, niezen) en voedingsallergie (bijvoorbeeld voor pinda’s of noten) Vaak heeft de patiënt één of meerdere familieleden met één of meerdere van deze vier ziektebeelden. Het is inmiddels duidelijk dat een kind met atopisch eczeem ook later klachten kan krijgen van hooikoorts, astma of voedingsallergie. Andersom is het ook mogelijk. Een kind die op jonge leeftijd al symptomen heeft van hooikoorts of astma kan later ook eczeem ontwikkelen.

1. ERFELIJKHEID

Atopisch eczeem is genetisch bepaald en kan daarom niet worden genezen. De aanleg voor atopisch eczeem wordt erfelijk overgedragen en kan al snel na de geboorte tot uiting komen. Studies tonen aan dat er niet één maar meerdere genen (= dit zijn stukjes erfelijk materiaal gelegen op de chromosomen ) gerelateerd zijn aan het ontstaan van atopisch eczeem. Zeker één deze genen is betrokken bij de opbouw van de huid barrière. Andere genen spelen een rol bij het ontstaan van het overgevoelig afweersysteem bij eczeem.

Mutatie filaggrine eiwit. Een deel van de patiënten met atopisch eczeem heeft een mutatie in het gen die verantwoordelijk is voor het aanmaken van filaggrine eiwit. Filaggrine ( oftewel: filament aggregating protein) heeft een belangrijke rol in de functie van de huid barrière. Filaggrine speelt een belangrijke rol in het dicht houden van de huid en ook als natuurlijke bevochtiger van de huid (zogenaamde “natural moisturizer) . Bij mutaties in dit gen ontstaat een droge huid en een verslechterde huidbarrière. De huid is hierdoor constant “lek”. Door dit verstoorde huid barrière kunnen bacteriën en virussen gemakkelijker van buitenaf de huid binnendringen maar vice versa ook water en voedingstoffen van binnenuit naar buiten ontsnappen. Waarschijnlijk hebben mensen met atopisch eczeem ook mutaties in andere genen die ook andere huidbarrière eiwitten aanmaken, maar dit wordt momenteel nog onderzocht. Verder zijn er aanwijzingen dat dit defect in de huidbarrière een ontstekingsreactie uitlokt bij eczeem, wat de klachten van roodheid, zwelling en jeuk kan verklaren. Het afweersysteem probeert hiermee het defect in de huid dus op te lossen maar veroorzaakt tegelijkertijd juist meer problemen voor de persoon met eczeem.

Eczeem bij kinderen

Eczeem is een bij kinderen veel voorkomende ontsteking van de huid. Ongeveer 20% van de kinderen in Nederland en België heeft er tijdens de kinderleeftijd kortere of langere tijd last van. De meest opvallende verschijnselen zijn roodheid en schilfering van de huid en vooral: jeuk!
De aandoening is ‘aangeboren’: dat wel zeggen dat de aanleg voor eczeem al bij de geboorte aanwezig is. De ernst waarmee eczeem bij een kind zal optreden is echter niet alleen afhankelijk van aanleg: ook andere factoren zoals voeding, huisstof en huidverzorging kunnen een rol spelen bij eczeemklachten. Een andere naam voor constitutioneel eczeem is ‘ atopisch eczeem ‘.

De verschijnselen van atopisch eczeem bij kinderen zijn afhankelijk van de leeftijd.
– bij baby’s zie je vooral roodheid en schilfering op de wangen, achter de oren en op het behaarde hoofd.
– in een iets latere fase gaat ook de huid in de knieholten, de elleboogsplooien, de huid bij de aanhechting van de oorlel en de nek meedoen. Constitutioneel eczeem bij heel jonge kinderen wordt ook wel dauwworm genoemd.
– op de peuterleeftijd staat vooral het eczeem in de knieholten en elleboogsplooien op de voorgrond en doet het gezicht en behaarde hoofd minder vaak mee.

Naast jeuk en roodheid treden vaak andere verschijnselen op: krabben op de jeukende plekken kan wondjes veroorzaken die geïnfecteerd kunnen raken met bacteriën. Hierdoor kunnen puistjes en nattende plekken ontstaan waar wondvocht uitkomt. De huid is ook extra gevoelig voor schimmelinfecties en virusinfecties. De bekende waterwratjes (mollusca contagiosa), die door een virus worden veroorzaakt, komen vaker, uitgebreider en langduriger voor bij kinderen met eczeem dan bij andere kinderen.

Wanneer krijg je atopisch eczeem?

Atopie is een aanleg waarbij je een grotere kans hebt om eczeem, hooikoorts, astma en voedselallergieën te krijgen. Het is dus een ‘familietrek’. Daarom hebben mensen met hooikoorts, astma of een voedselallergie meestal sneller last van een droge huid.

Bij ongeveer 80% komen in het eerste levensjaar (rond 3-4 maanden) de eerste eczeemplekjes. Meestal groeien kinderen over eczeem heen en is het bij de meesten weg na de leeftijd van 13 jaar.

Eczeem en voedselallergie

Atopisch eczeem ontstaat dus niet door een voedselallergie zoals koemelkallergie. Je kan wél zien dat een voedselallergie meer stress geeft. Stress verergert het eczeem.