Huidkanker op de hoofdhuid - Risico's, Symptomen en Behandeling

Zelfcontrole op huidkanker

Huidkanker is om verschillende redenen een bijzondere groep binnen de kankersoorten. Het komt ten eerste heel veel voor: één op de vier Nederlanders zal op een gegeven moment in het leven huidkanker ontwikkelen. Ten tweede is huidkanker een vorm van kanker die aan de oppervlakte van het lichaam ontstaat en daarom in een vroeg stadium kan worden ontdekt, ook door uzelf. En hoe eerder het ontdekt wordt, hoe kleiner het risico op grote operatieve ingrepen. En in het geval van agressieve vormen van huidkanker wordt door vroege ontdekking de kans op uitzaaiing aanzienlijk kleiner. Alle reden dus om regelmatig de huid zelf te controleren!

De ene persoon heeft meer risico op het ontwikkelen van huidkanker dan de ander. Uiteraard doen vooral mensen met een verhoogd risico op huidkanker er goed aan hun huid regelmatig na te lopen. Maar gezien de kleine tijdsinvestering (ongeveer 10 minuten per controle) en de grote mogelijke gezondheidswinst die het kan opleveren zou de drempel voor iedereen laag moeten zijn om periodiek een zelfcontrole van de huid uit te voeren.

Onderzoek en diagnose

Er zijn meerdere manieren om actinische keratosen te behandelen. De manier van behandeling hangt of van het aantal-, de grootte en de locatie van de actinische keratosen. Ook weegt uiteraard de voorkeur van de patiënt mee in de uiteindelijke beslissing welke behandeling toegepast wordt. Er wordt soms ook besloten om de plekken niet te behandelen.

Vloeibaar stikstof is meestal de eerste keus voor behandeling. De actinische keratosen worden dan bevroren. Dat geeft tijdens behandeling een pijnlijk gevoel dat snel weer weg trekt. Soms kan er een blaartje ontstaan. De plekken genezen uiteindelijk als een soort schaafwondje na ongeveer 2 weken. Er hoeft geen pleister op. De actinische keratose wordt op deze manier vervangen door nieuwe normaal groeiende huid.

Curretage en elektrocoagulatie houdt in dat de actinische keratose wordt weggehaald met een scherpe lepel, waarna het weefsel eronder wordt weggebrand en de bloedvaten dichtgeschroeid worden.

Chirurgisch verwijderen van de actinische keratosen wordt soms toegepast als ze niet goed op andere behandelingen reageren. Dit is geukkig niet vaak nodig. Als dit wordt gedaan, dan wordt de plek plaatselijk verdoofd, eruit gesneden en dicht gehecht.

5-Fluorouracil (Efudix) crème bevat een stof die de celgroei afremt. Deze behandeling wordt vaker gegeven als er een groter huidoppervlak is met meerdere actinische keratosen. De slechte cellen in de huid nemen deze stof op, en daardoor kunnen deze cellen niet meer groeien en delen. Meestal wordt deze crème twee keer per dag gesmeerd voor twee tot vier weken. Tijdens de behandeling geeft het huidirritatie. Dat komt door een goede werking van de crème. Na de behandeling verdwijnt dit vanzelf weer. Behandeling met deze crème zorgt zelden voor littekens. Een ander voordeel is dat deze crème ook kleine actinische keratosen aanpakt die nog niet zichtbaar zijn.

Wat zijn de symptomen van huidkanker?

De symptomen van huidkanker kunnen verschillen afhankelijk van het type kanker. Het meest voorkomende symptoom is echter dat de huid op de een of andere manier is veranderd. De huid voelt bijvoorbeeld anders aan of ziet er anders uit dan voorheen.

Huidveranderingen die kanker kunnen veroorzaken zijn bijvoorbeeld:

• een nieuwe knobbel of wrat
• een nieuw vlekje van eender welke kleur, bijvoorbeeld huidkleurig, wit, roze, rood, bruin, blauw, zwart, veelkleurig, enz.
• een rode, schilferige plek die op eczeem kan lijken
• een oude moedervlek die van vorm, kleur of omgang is veranderd of anders aanvoelt
• een wondje dat ondanks goede verzorging niet geneest

Kanker in de vorm van knobbels, vlekken en moedervlekken kan onder andere hard, zacht of schilferig zijn. Ze kunnen gevoelig aanvoelen, pijnlijk zijn of bedekt met harde schubben, jeuken of bloeden.

Op welke verschijnselen moet ik vooral letten?

Huidkanker kan verschillende gedaanten aannemen. Het kan zich presenteren als glanzende bobbeltjes, eczeem-achtige plekken, dikke korstige plekken, moedervlek-achtige plekken,
verdikkingen in de huid, vlakke gepigmenteerde sproet-achtige plekken, enzovoort. De belangrijkste overeenkomst is wel dat ze eigenlijk allemaal de neiging hebben om te veranderen. Meestal gaat die verandering traag, maar soms ook snel.

Ik heb een plek die ik niet vertrouw, wat nu?

Bij twijfel aan bepaalde plekken op de huid is het verstandig al tijdens de zelfcontrole te noteren waar ze zitten en vervolgens de huisarts hierover te consulteren.

Hoe vaak moet ik de zelfcontrole toepassen?

Hoe vaak u de zelfcontrole moet uitvoeren is afhankelijk van het risico dat u loopt om huidkanker te ontwikkelen. Het is verstandig om de huisarts of eventueel de dermatoloog te raadplegen over de optimale frequentie van uw zelfcontroles.

handige links

Hoe vaak komt actinische keratose voor?

Ongeveer de helft van alle mannen boven 45 jaar en een derde van de vrouwen boven de 45 jaar heeft tenminste één actinische keratose. Dat komt neer op ongeveer 1,4 miljoen Nederlanders. Het komt dus erg vaak voor. Dit komt onder andere door veranderende vrijetijdsbesteding, zonnebanken en zonvakanties. Actinische keratose komt vaker voor bij mensen met een blank huidtype (blond haar en blauwe ogen).

Ongeveer 10% van de patiënten met actinische keratosen ontwikkelt een huidkanker, meestal het plaveiselcelcarcinoom. De kans dat iemand een plaveiselcelcarcinoom krijgt is afhankelijk van de hoeveelheid actinische keratosen. Dit is ongeveer 1% als iemand minder dan vijf actinische keratosen heeft, tot 20% als iemand meer dan twintig actinische keratosen heeft.

Huidkanker (Basaalcelcarcinoom)

Op grond van onderstaande kenmerken van het basaalcelcarcinoom adviseert uw arts u over de behandeling:

• groeiwijze: wordt door de patholoog onder de microscoop bepaald.
• grootte: een tumor groter dan 2 cm heeft een hoger risico
• plaats: een tumor in het gezicht op bv. oren of neus heeft een hoger risico
• eventuele eerdere behandelingen en algemene medische voorgeschiedenis

In de meeste gevallen zal een basaalcelcarcinoom onder plaatselijke verdoving operatief worden verwijderd. Andere behandelmogelijkheden zijn celdodende zalven (5-FU creme, Imiquimod), vloeibare stikstof, photodynamische therapie (PDT) en bestraling (radiotherapie). Uw dermatoloog kan uitleggen wat de voor- en nadelen zijn van de verschillende behandelingen. Bij de behandeling wordt gestreefd naar een optimaal cosmetisch resultaat en het behouden van de functie.